'Im Irrgarten der Intelligenz'
Lezing

De befaamde Duitse dichter, essayist en uitgever Hans Magnus Enzensberger is de eerste buitenlandse schrijver die de Belle van Zuylenlezing verzorgt onder de veelbelovende titel ‘Im Irrgarten der Intelligenz’ (in de doolhof van de intelligentie - met Nederlandse ondertiteling). Enzensberger gaat nader in op het begrip ‘intelligentie’ – zijn lezing zal een fascinerende en badinerende – maar ook schrijnende en confronterende – rondleiding worden door de cultuurgeschiedenis van de IQ-test. Uitgevonden door de zachtmoedige Franse idealist Alfred Binet "tot heil van kind en mensheid" raakte de IQ-test al snel in de greep van legers en psychologen. Er is een hele IQ-cultus ontstaan en zelfs een heuse IQ-industrie. Recentelijk ontstond veel rumoer rond het boek 'The Bell Curve' van Herrnstein en Murray, die beschuldigd werden van racisme. Op al deze kwesties zal Enzensberger in zijn lezing ingaan. Enzensberger zal worden ingeleid door dichter, schrijver literatuurrecensent en Italië-correspondent Michaël Zeeman.

Hans Magnus Enzensberger
Hans Magnus Enzensberger (geboren op 11 november 1929, te Kaufbeuren), is een Duits dichter, essayist, prozaïst, toneelschrijver, vertaler en uitgever. Van zijn wereldberoemde 'Die Andere Bibliothek' verschenen sinds 1985 meer dan 200 delen. In Nederland verwierf hij grote faam met zijn boek 'De telduivel – een hoofdkussenboek voor iedereen die bang voor wiskunde is'. Maar ook eerder verschenen al tal van zijn essays in vertaling, zoals 'Ach Europa – waarnemingen uit zeven landen, Oog in oog met de burgeroorlog' en 'De grote volksverhuizingen'. Nog uitzonderlijker is dat ook een zeer groot deel van Enzensbergers poëzie in het Nederlands is vertaald: naast 'Toekomstmuziek' ook 'De ondergang van de Titanic' en 'Kiosk'. Ook verscheen een verzamelbundel in vertaling: 'De verdediging van de wolven: een keuze uit de gedichten'. Nog deze maand verschijnt bij uitgeverij Cossee zijn essay over zelfmoordterroristen: 'De radicale verliezer'.

Belle van Zuylen lezing
De 200e sterfdatum in 2005 van internationaal gezien misschien wel de beroemdste Utrechtse schrijver aller tijden, Isabelle de Charrière (20 okt 1740-26 dec 1805), beter bekend als Belle van Zuylen was aanleiding voor SLAU en Vrede van Utrecht een start te maken met een serie lezingen, waarin Belles gedachtegoed wordt geëerd door internationaal gerenommeerde schrijvers. Belle van Zuylen besefte als geen ander dat de verlichtingsidealen van haar tijd, vrijheid, gelijkheid en broederschap, maar al te vaak eerder de ongelijkheid tussen actieve en passieve burgers, man en vrouw, rijk en arm bevestigde dan te niet deed. Zelf heeft ze zich door de achttiende-eeuwse conventies niet laten weerhouden zich uitvoerig in de geschiedenis, de wetenschappen en de kunst te verdiepen, en haar ideeën op schrift te stellen. Haar geschriften vormde voor Belle van Zuylen de ideale plaats om de wetten die in de sociale orde golden te overtreden en zich voor een moment te bevrijden van ‘het juk van de gevestigde orde’. Door literatuur te bedrijven kon ze de grenzen van de haar opgelegde identiteit verleggen en haar eigen gevoelens en hartstochten vrij baan geven.

Tevens zal Enzensberger op vrijdag 15 december een besloten gastcollege verzorgen aan de Universiteit Utrecht.

Vrede van Utrecht is een initiatief van gemeente en provincie Utrecht. Het programma wordt mogelijk gemaakt dankzij bijdrages van een groot aantal fondsen.