Amsterdam German Studies Lectures: Miriam Rürup
Heimatlose oder Weltbürger. Staatenlosigkeit nach den beiden Weltkriegen

Door de nieuwe territoriale indeling na de Eerste Wereldoorlog verloren veel mensen hun nationaliteit en de daaraan verbonden rechten. In een periode waarin het hebben van een nationale identiteit steeds belangrijker werd, ervoeren velen voor het eerst wat het betekende om stateloos te zijn. De eerste pogingen om dit probleem op te lossen vormden de blauwdruk voor oplossingen die ook na de Tweede Wereldoorlog werden gezocht. De vaak uitzichtloze situatie van de zogenoemde displaced persons na 1945 bracht het probleem op indringende wijze voor ogen. Extra ingewikkeld was de rechtspositie van Duitse joden, wier staatsburgeschap vaak tijdens de oorlog was ontnomen. De geallieerden waren niet consequent in het vinden van oplossingen. Zij zwalkten tussen repatriëring en erkenning van het zelfbestemmingsrecht, waarbij de keus voor het ene land vaak inhield dat het andere land niet meer tot de mogelijkheden behoorde. De positie van joodse statelozen bracht ook nieuwe debatten teweeg, die bijvoorbeeld gingen over het zionistische idee van "terugkeer" naar Erez Israel of over een universeel wereldburgerschap.

De Duitse historica Miriam Rürup is sinds 2012 directrice van het Institut für die Geschichte der deutschen Juden in Hamburg. Daarvoor was zij wetenschappelijk medewerker aan het DHI Washington. Haar onderzoeksinteresses liggen onder andere bij de Duits-Joodse geschiedenis, de geschiedenis van het nationaalsocialisme, herinneringspolitiek en migratiegeschiedenis, staatsburgerschap en stateloosheid. Ze is mede-uitgever van het tijdschrift WerkstattGeschichte en redacteur Joodse geschiedenis bij H-Soz-u-Kult.

De lezing vindt plaats in het kader van de reeks Amsterdam German Studies Lectures.

Aanmelden verplicht via Spui25 

I.s.m. het Goethe-Institut Amsterdam en SPUI25