Lezing | Klaus Gille | Goethe, Werther en zelfmoord
door Leo Ikelaar

In 1774 publiceerde Goethe Die Leiden des jungen Werthers. Het zou hem beroemd maken. Maar was er nu wel of niet een golf van zelfmoorden in Europa na lezing van dit boek wegens een persoonlijk niet te verwerken liefdesverdriet?

Leo Ikelaars onderzoek Goethe, Werther en zelfmoord voegt acht gevallen van suïcide toe aan het reeds bekende aantal van dertien. Het gaat hier om een geval in Nederland, een in Rusland en zes in Frankrijk, waarvan een opzienbarende suïcide à la Werther zich in Aix-en-Provence in 1787 voltrok. Betrokken hierbij was de in Amerika beroemd geworden Fransman Gilbert de La Fayette. Zijn vriend Thomas Jefferson, de latere president van Amerika, op dat moment ambassadeur te Parijs, reisde in allerijl naar Aix om de aangekondigde zelfmoord te voorkomen. Helaas kwam hij te laat.

Aanleiding tot het schrijven van dit boek was de uit het nalatenschap van de germanist Herman Meijer stammende documentatie over een zelfmoord à la Werther in Aix-en-Provence in 1787. Na enkele decennia speurwerk was het hem niet gelukt het raadsel van deze literaire zelfmoord op te lossen. Na het overlijden van Herman Meijer in 1993 kwam het geheel enkele jaren later terecht bij prof. John Neubauer. Aangezien John er niet in slaagde om bij de hem bekende filologen iemand te vinden om dit door Herman Meijer geïnitieerde project te voltooien, kwam de documentatie uiteindelijk bij Leo Ikelaar terecht. Nadat deze het raadsel van voornoemde suïcide had opgelost wist hij nog zeven andere door Goethe's Werther geïnspireerde zelfmoorden in Europa te traceren.

Klaus Gille is oud-docent germanistiek van de Universiteit van Amsterdam (UvA).
Leo Ikelaar is oud-bibliothecaris germanistiek van de UvA.

Goethe-Institut Amsterdam i.s.m. Uitgeverij Flanor.

Meer informatie via het Goethe-Institut en op Facebook.