Presentatie | Digitale wetenschappelijke uitgave uniek erfgoedmateriaal ‘Drillingsberichte’ 1937-1943

Van 1937 tot 1943 hield de Duitse arts Felix Oestreicher zijn familie per brief op de hoogte van de ontwikkeling van zijn drie dochters. Sinds 2014 onderzochten wetenschappers van de Radboud Universiteit de 160 briefberichten, foto’s en kindertekeningen die bewaard zijn gebleven. Op 19 april – precies 85 jaar nadat Felix Oestreicher zijn eerste ‘Drillingsbericht’ schreef – presenteren onderzoekers van RICH samen met medewerkers van de divisie Information & Library Services (ILS) de digitale wetenschappelijke editie van het onderzoek.

De joodse Duitse arts Felix Oestreicher en zijn vrouw Gerda woonden samen met hun kinderen Beate (1934) en de tweeling Helly en Maria (1936) in het Tsjechische Karlsbad, totdat ze in 1938 naar Nederland vluchten. In 160 briefberichten informeert Felix de verspreid wonende familieleden over de opvoeding van de drie meisjes. Hij noemt de brieven ‘Drillingsberichte’, omdat ze over zijn ‘drieling’ gaan en over het opvoeden (het ‘drillen’), van zijn kinderen.

Als joodse kinderen kunnen de meisjes niet naar school, maar ze krijgen thuis les van hun ouders, totdat het gezin in 1943 wordt opgepakt en gedeporteerd naar Bergen-Belsen. Wanneer de bevrijding nadert, wordt een groot deel van de Joodse gevangenen door de nazi’s per trein richting oosten vervoerd. Dit zogeheten ‘verloren transport’ (of ‘de dodentrein’) eindigt in Tröbitz met de bevrijding door de Russen, die de dorpsbewoners opdragen de door honger en tyfus getroffen mensen op te vangen. Gerda en Felix overlijden. Maar hun kinderen Beate en Maria overleven de ontberingen en worden in Nederland herenigd met hun zusje Helly die eind 1943 door het verzet was ondergebracht bij een echtpaar in Gorssel.

Mede dankzij de opvoeding en scholing door hun ouders groeien de meisjes na de oorlog op tot succesvolle vrouwen. Beate promoveert in de scheikunde en is actief als vredesactiviste. Maria wordt sociologe en zorgt ervoor dat de Drillingsberichte bewaard blijven. Helly is beeldend kunstenaar en werkt als docente aan de Rietveld Academie.

De 160 briefberichten, foto’s en kindertekeningen vormen uniek erfgoedmateriaal uit de holocaust. Vanuit de onderzoeksinstituten Radboud Institute for Culture & History (RICH) en het Centre for Language Studies (CLS) van de Faculteit der Letteren hebben Paul Sars en Sabine Jentges met medewerking van Claudia Daiber nu een integrale diplomatische wetenschappelijke uitgave van de Drillingsberichte gemaakt. Naast scans van de originele berichten biedt de uitgave de getranscribeerde tekst, voorzien van voetnoten en foto’s van de kinderen.

Aan de digitale publicatie is ook onderwijsmateriaal gekoppeld over de Drillingsberichte. Scholen en andere opleidingen kunnen dat gratis downloaden. Op deze manier worden resultaten van wetenschappelijk onderzoek doorgegeven aan volgende generaties. De digitalisering van de Drillingsberichte is een lichtend voorbeeld van hoe onderzoekers en ILS samen werken aan het bewaren, ontsluiten en overdragen van cultureel erfgoed.

Meer informatie over het onderzoek vindt u hier.