Rudolf Lorenzen
Voorleesdag

Rudolf Lorenzen, generatiegenoot en vriend van Günter Grass, maakt in zijn groots opgezette ontwikkelingsroman 'Allesbehalve een held' nu eens niet de Duitse held of misdadiger maar de onzichtbare, onbemiddelde "kleine man" zichtbar. Met stijlvast realisme, oog voor het historische detail en een satirische ondertoon waarvoor in 1959 de tijd nog niet rijp was.
De kantoorbediende Robert Mohwinkel laat zich meedrijven met de gebeurtenissen terwijl de tijden er nou niet bepaald naar zijn: we volgen hem van zijn tiende jaar (in 1933) via Russische krijgsgevangenschap tot bijna zijn veertigste levensjaar, op het hoogtepunt van het naoorlogse Wirtschaftswunder. Robert is niet de "gewillige helper" in de zin van Goldhagen maar de perfecte opportunist die zich indekt tegenover het gezag, zich op de vlakte houdt in de Hitlerjugend, zich niet misdraagt in de oorlog en het na de oorlog door een mengeling van passiviteit en bedrog tot baas van een rederij in Lübeck weet te schoppen. 
Niemand heeft de twee periodes, oorlog én Wirtschaftswunder, zo als één verhaal verteld, en de sfeer van naoorlogs Duitsland pakkender, realistischer en amusanter geschilderd dan Lorenzen, met name de stuitende "normaliteit", de onverstoorbaarheid waarmee de gemiddelde Duitser na de gruwelijke realiteit van de oorlog de draad weer oppakte, terwijl de denazificatie uitbleef.
'Allesbehalve een held', dat is geschreven in een stijl die doet denken aan de nieuwe zakelijkheid van Bordewijk, is een herontdekking van belang.