Graduiertenkolleg: Menschenrechte zwischen Politik und Recht
Wertewandel, internationale Normierung, Aktivismus

Het belang en de kracht van mensenrechten is dat ze universeel zijn, dat ze onafhankelijk van de maatschappelijk context of omstandigheden geldig zijn. Wie denkt dat ze daarmee op gespannen voet staan met de geschiedwetenschappen heeft het mis. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens ontstond in de context van twee wereldoorlogen en bestaat bij de gratie van staten die deze verklaring hebben onderschreven. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw werd het denken over mensenrechten sterk door de Koude Oorlog bepaald. Na de val van de muur ontstond een geheel nieuwe situatie, waarin de schending van mensenrechten in regionale conflicten centraal kwam te staan. Ook was er steeds meer aandacht voor de overgang van conflictgebieden naar rechtstaten (transitional justice). Daarmee werd het spanningsveld zichtbaar tussen juristen, die steeds opnieuw het universele karakter van mensenrechten bevestigen, en historici, die toch ook het tijd- en plaatsgebonden karakter van het denken over mensenrechten benadrukken. Tijdens dit Graduiertenkolleg ontmoeten historici, politicologen, juristen en mensen uit de praktijk de veranderingen in het denken over mensenrechten sinds de jaren zeventig.

Sprekers
Prof. Dr. Hermann Wentker leidt sinds 1998 het Institut für Zeitgeschichte, afdeling Berlijn. Hij is hoogleraar voor nieuwste geschiedenis aan de Universität Potsdam. Hij schreef talrijke boeken over de geschiedenis van de internationale betrekkingen in de negentiende eeuw en over de DDR, in het bijzonder over kerk en recht. Momenteel schrijft hij een boek over “Die Deutschen und Gorbatschow“.

Christie Miedema (DIA/Arbeitskreis Menschenrechte im 20. Jahrhundert, Jena), promoveerde in 2015 op een onderzoek naar de dialoog tussen Nederlandse en West-Duitse linkse organisaties en de Poolse oppositie in de jaren tachtig. Als postdoc doet ze onderzoek naar de activiteiten van Amnesty International in Polen in de periode 1975-2000 (gesubsidieerd door de Fritz Thyssen Stiftung). Ze is tevens campagnecoördinator bij Clean Clothes Campaign.

Lars van Troost is senior adviseur Beleid en Strategie bij Amnesty International Nederland (AINL). Hij was tot juni 2016 tevens voorzitter van de Raad van Advies van het College voor de Rechten van de Mens. Bij AINL was hij tussen 1994 en 2013 werkzaam als onder meer coördinator Politieke Zaken, hoofd Vluchtelingen en hoofd Politieke Zaken en Persvoorlichting. Hij vertegenwoordigde Amnesty International bij diplomatieke onderhandelingen over het Internationaal Strafhof tussen 1995 en 2010 in New York, Rome, Den Haag en Kampala.

Berend Roorda (Universiteit Groningen), won in 2011 het Nederlands kampioenschap judo in de gewichtsklasse – 100 en studeerde n datzelfde jaar cum laude af in de master Staats- en Bestuursrecht in Groningen. Hij promoveerde dit voorjaar op een vergelijkend onderzoek naar betogingsvrijheid in Nederland, Duitsland en Engeland. Hij is universitair docent aan de vakgroep Algemene Rechtswetenschap en onderzoeker in het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid.

Floris Tan (Universiteit Leiden) studeerde Nederlands en internationaal recht in Nijmegen en Sydney. Hij was junior docent aan het Willem Pompe Instituut in Utrecht en doet als promovendus in Leiden onderzoek naar: The legal obligation to investigate human rights violations in armed conflict: an analysis of the interplay between international humanitarian law and international human rights law. Daarnaast is hij redactiesecretaris van het Nederlandse Tijdschrift voor de Mensenrechten.

Nicole Immler studeerde Geschiedenis, Media en Cultuurwetenschap aan de Universiteit van Graz en promoveerde op Das Familiengedächtnis der Wittgensteins (2005). Als postdoc deed ze onderzoek naar de effecten van compensatie- en restitutieprocessen aan de Oostenrijkse Academie van de Wetenschappen en de Universiteit Utrecht. Met een Marie Curie Fellowship doet ze onderzoek naar Narratives of (In)justice aan het NIOD. Zij doceert aan de Universiteit voor Humanistiek.