Graduiertenkolleg: Der Blick der Anderen. Die DDR und Amerika

De iconografie van nationale vijandbeelden tijdens de Koude Oorlog laat zich goed uittekenen aan de hand van filmbeelden uit de VS en de DDR. Voor Amerika was de wereld achter het IJzeren Gordijn een Duivelse openluchtgevangenis, voor de DDR waren de Verenigde Staten het toonbeeld van imperialistisch en racistisch kapitalisme. De filmopnamen van de Amerikaan Bill Meyer in de DDR, nu gepresenteerd door Marcel Schwierin (Berlijn), documenteren op unieke wijze de paranoïde waarnemingen van beide werelden.

De mediahistoricus Christoph Classen (Potsdam) zal nieuw onderzoek naar de problematiek van massamedia in dictaturen presenteren. Hoe onderzoek je audiovisuele werelden in gesloten samenlevingen? Welke functies hadden mediale representaties in de vroege DDR? Wat zijn de grenzen van het begrip ‘propaganda’? Aan de hand van de officiële voorstellingen over het verre en vijandelijke Amerika behandelt Classen ook de veranderingen in het Oost-Duitse mediasysteem.

De filmmaker en curator Marcel Schwierin bespreekt het opmerkelijke project van een Amerikaanse germanist en amateurfilmer uit de jaren tachtig: Bill Meyers zag het als zijn taak om Amerikanen te tonen hoe gewoon de mensen waren aan de andere kant van de Muur. Met een Rockefellerstipendium reisde hij door de DDR en liet de bewoners spreken voor het oog van zijn camera.

Christoph Classen is wetenschappelijk medewerker aan het Zentrum für Zeithistorische Forschung in Potsdam. Hij promoveerde op antifascisme en de Oost-Duitse radio, en publiceerde sindsdien veelvuldig over de politieke cultuur, de collectieve herinnering en de mediageschiedenis van de Koude Oorlog.

Marcel Schwierin is filmmaker en conservator, medeoprichter van de Werkleitz biënnale en de experimentele filmdatabank cinovid. Hij stelde filmprogramma’s samen voor Goethe-Instituten, Werkleitz biënnalen, Int. Kurzfilmtage Oberhausen en de Max-Ophüls-Preis Saarbrücken. Hij is artistiek leider van het Werkleitz Festival Amerika, 2008, Arabshorts.net (Goethe-Institut Kairo), het transmediale 10 Futurity Now! en van het Werkleitz Festival Angst hat große Augen, 2010.

Met een inleiding door Nicole Colin (DIA).