Columns

De vraag van de twee scholieren was precies de juiste. Ter voorbereiding van het Berlijn-bezoek van hun klas mailden ze me in hoeverre de voormalige deling van de stad zich nu nog in stedelijke verkiezingsuitslagen reflecteert. Mijn eerste reactie was ontkennend: een heldere Oost-West-tweedeling is er tenslotte niet meer. Maar kort erna begreep ik dat er zich in 2023 wèl een nieuwe kloof heeft geopenbaard.

In 2021 vormde een groep klimaatactivisten in Duitsland de actiegroep Letzte Generation − laatste generatie. De groep die voornamelijk uit jongeren bestaat, houdt Duitsland (en Oostenrijk) een confronterende spiegel voor. Nu onze aarde meerdere omslagpunten nadert, zien de activisten hun generatie als de laatste die een mondiale klimaatramp kan afwenden.

Vorige week dinsdag, op Schuman- of Europa-dag, had Olaf Scholz de grote eer het Europees Parlement toe te spreken. Met zijn of beter de huidige Duitse visie voor Europa. Wat Europa vooral te zien kreeg, was een beeld op wat Duitsers graag als leiderschap zien.

Net als in onze thuislanden, wordt ook in Duitsland de politiek geplaagd door elkaar snel opvolgende, grote en kleinere schandalen. Een nieuwe crisette staat op naam van buitenlandminister Annalena Baerbock: zij heeft een visagiste in dienst genomen en heeft daar het voorbije jaar iets minder dan 140.000 euro voor betaald, ….met belastinggeld. Het was de Bond van de Belastingbetaler die dit nieuws naar buiten bracht in haar bezuinigingstips voor de begroting. In totaal zouden in 2022 de ministers samen 1,5 miljoen euro hebben uitgegeven aan fotografen, kappers en visagisten. Is dat fout?

Het dilemma na afloop van het concert verrast me toch eventjes. Na de uitvoering van het werk van de Nederlandse componist Dick Kattenburg legt een van de musici de vraag op tafel: ‘Zou het niet nóg beter zijn’, zegt hij, ‘als we de muziek gewoon zouden spelen om de muziek zelf, en niet omdat de componist in de Holocaust vermoord is?’

Vroeger was alles beter. Vroeger hadden voetballers verrassende commentaren. Inmiddels zijn alle kickers compleet getraind in media en uiten ze holle frasen. Een held uit die Mannschaft van de late jaren tachtig en het wereldkampioen team van 1990, was Andreas Brehme met oa de fameuze uitspraak “Haste Scheisse am Fuss, haste Scheisse am Fuss”. Kort gezegd: soms loopt gewoon alles verkeerd. De Duitse regering zou dit natuurlijk anders verwoorden, maar goed loopt het op dit moment zeker niet.

Zonder file rijden op de Duitse Autobahn. Geen wensdroom, want vorige week maandag realiteit. Een bewijs dat de soep in Duitsland nooit zo heet wordt gegeten als ze wordt opgediend. De soep wordt echter steeds duurder.

“Ziemlich ruppig”, antwoordde de Groenen-covoorzitter Ricarda Lang, toen haar in het tv-programma Maybrit llner gevraagd werd hoe het er aan toe ging in de regering. “Nogal ruw.” Het is een eufemisme voor het zottenkot dat de ‘verkeerslichtregering’ van sociaaldemocraten, groenen en liberalen de voorbije weken is geweest. De verwijten vlogen heen en weer. De liberalen trokken het felst van leer tegen hun groene regeringspartner. Een kleine bloemlezing: “Groene wensprojecten, Klima-blabla, Verschrotingssorgie”.

‘Wat kijken ze hier treurig!’ Het is een van de eerste dingen die mijn nichtje, 10 jaar oud, tegen me zegt. Ze is uit Amsterdam in Berlijn op bezoek, en het verschil in gezichtsuitdrukking is het eerste dat haar opvalt als ze bij ‘mijn’ U-Bahn-station uitstapt. De Duitse hoofdstedelingen zien er volgens haar minder gelukkig uit dan ze dat in haar eigen stad gewend is.

Indien niet tijdens de pandemie, dan toch door de oorlog in de Oekraïne: inmiddels heeft iedereen door wat, naast de grote afhankelijkheid van Russische energie, de grootste achilleshiel van de Duitse economie is. Ze is grotendeels afhankelijk af van internationale toeleveringsketens, en nog meer van China.