Columns

"Het lijkt hier wel Dubai", zegt mijn begeleider, die dankzij zijn werk in een kunstgalerie bekend is met de geneugten van de internationale jetset. We staan midden in de nacht in een enorm hoge hal, waar hippe belichting de gouden decoratie en marmeren beeldhouwwerken extra doet glanzen. Onder twee zuilen staat een dj die een dancemix van wereldmuziek laat horen, voor een gemengd publiek van twintigers, uit Europa, Afrika en Latijns-Amerika.

Een beetje bibberend staan ze er op, met zijn tweeën. De jongeman, een vroege twintiger met pilotenbril, houdt zijn handen stevig aan het stuur geklemd; zijn vriendin staat tussen zijn armen, direct voor hem. Grappig ziet het eruit, zo samen op één step - ware het niet dat ze met zo’n 20 kilometer per uur over een van de drukste autowegen van Berlijn crossen.

Het Duitse voetbalseizoen trapt dit weekend af. De gangmakers van de Bundesliga laten zich dan zien, voordat volgende week de eerste kwalificatiewedstrijd begint. Dit jaar lijkt het spannender te worden dan de afgelopen zeven jaar, waarin Bayern München telkens weinig verrassend won. Elk jaar is er minstens een team dat begint als de grote belofte, om uiteindelijk na veel teleurstellend spel op de laatste plaats te eindigen. En daarmee afglijdt naar de tweede divisie.

Daar staan we dan, in de heldere zomernacht van het landelijke Brandenburg. Geen mens te zien, het zilverwitte licht van de maan wordt in het spiegelgladde oppervlak van het meer weerkaatst. Ineens galmt een dreunende beat over het water, het refrein wordt door een enthousiaste menigte meegezongen: ‘Wie heißt die Mutter von Niki Lauda? Mama Lauda! Mama Lauda!’

Vlak voor de zomervakantie speelt het Nederlandse vrouwenvoetbalteam de finale van het WK. Een week daarvoor besluit ik tijdens de Duitse les aan een tweede klas eens te peilen hoe dat nou leeft bij de leerlingen.

Ruim twee jaar geleden liep Emmanuel Macron helemaal alleen naar het presidentiële ereplatform op de klanken van ‘Ode an die Freude’ en met veel gewapper van gele sterren op een blauw veld. De Duitse kanselier Angela Merkel drukte daarna de pret door alle enthousiaste pro-Europese ideeën van de Franse president om zeep te helpen, vanwege het schijnbaar conflicterende nationale belang. De rollen leken verdeeld. Na de jongste weken heb ik toch mijn twijfels over wiens hart werkelijk voor Europa klopt.

Alles is goed, het eten lekker, de gesprekken beschaafd, totdat een van de gasten, een Duitse architect die naar eigen zeggen ‘zeer succesvol’ is, mijn Hollandse accent na gaat doen. Eerst lach ik beleefd met het gezelschap mee, totdat hij steeds venijniger (en dronkener) wordt. Van accent gaat het naar grammaticafouten en vandaar begint een frontale aanval op mijzelf.

Mijn tante op gezondheidssandalen had op mijn vader het effect van een rode lap op een stier. Op de verjaardag van mijn oma hoorde je boven het tikken van de taartvorkjes vooral hun ruzie over naïeve wereldverbeteraars versus harteloze kapitalisten. Inmiddels is de aantrekkelijkheid van de Groenen enorm gestegen en is de partij economisch salonfähig geworden.

Na afloop van de les komt een leerling uit 4 havo naar me toe. “Iduna,” zegt ze (leerlingen spreken hun docenten bij ons op school bij de voornaam aan, fijn vind ik dat), “ik weet niet wat ik moet. Ik wil Duits leren maar hoewel ik drie uur per week Duits heb, leer ik helemaal niks. Ik wil het misschien laten vallen.”

"Ze doen het weer, en iedereen trapt erin". Ik heb de ogen van Ralf, bekennend Rammstein-fan, lang niet zo zien glinsteren als deze avond bij ons aan de keukentafel. De Duitse cultuurcritici zijn braaf over het stokje gesprongen dat de band Rammstein hen heeft voorgehouden, zegt hij. "En eigenlijk is het verbijsterend dat het nog steeds functioneert."