Columns

Mijn neefje huilt, hij heeft verdriet. Zijn knuffel Woef is kwijt, verloren op straat. U denkt wellicht dat Woef een hond is, maar dat denkt u te gemakkelijk. Woef is een zeehond, want, zo heeft mijn neefje mij uitgelegd, “zeehondsj blaft ook!”

"Het is zo typisch Duits", zegt bezoekster Elke, "altijd zijn we te extreem. Eerst hebben we er zes miljoen omgebracht, daarna nemen we er meer dan een miljoen op." Even ben ik verbijsterd over het gemak waarmee deze 42-jarige de Duitse asielproblematiek met de Holocaust vervlecht - alsof het direct met elkaar te maken heeft.

Het Duitse 'ach so' zou zo veel meer gebruikt moeten worden. Oók in Nederland, vindt docente Duits en columniste Iduna Paalman.

"Der Wackeldackel wackelt, mit seinem Wackelschwanz", brul ik. Achtentwintig tweedeklassers staan achter hun stoel en kijken me met grote ogen aan. "Een en twee", tel ik, om het ritme aan te geven en dan herhalen ze het allemaal: "Der Wackeldackel wackelt, mit seinem Wackelschwanz."

Thuis krijg ik geregeld het verwijt te ambitieus te zijn. Niet de gezelligheid telt, maar het resultaat. Ook al beginnen de jaren voor iedereen mee te tellen - met ons team van acht roeiers samen bijna 400 jaar oud - ik wil na de roeiwedstrijd wel op het podium staan. Op de fiets naar het werk, moet en zal ik elke andere fietser inhalen. Een heel klein beetje heb ik die drang ook op de snelweg. Mijn vrouw zegt vaak dat het toch iets minder kan. Minder ambitie en meer gezelligheid. Maar wil ik dan eindigen als de Duitse economie?

"Laten we naar Rotterdam op vakantie gaan", zegt mijn Berlijnse vriendin ineens. "Dat schijnt zo’n mooie stad te zijn." Ik ben verbijsterd. Rotterdam? Ze legt een Duits tijdschrift voor hippe, jonge ouders voor mijn neus: inderdaad, daar staat het, zwart op wit, we moeten naar Rotterdam.

Historicus Krijn Thijs stuitte op spannende DDR-tapes, die hij graag wil horen. Het leidde tot een tergende worsteling met Oost-Berlijnse archieven. Niet alledaags, wel tekenend voor de druk en de onzekerheid waar de verwerking van de DDR-geschiedenis zo nu en dan nog mee te maken heeft.

Een bureau-collega klaagt in deze grieperige weken (heel) graag en (heel) veel over haar 'Kreislauf'. Ze zucht en steunt erbij, en haar toch al sterke hang naar drama krijgt een extra zwaarmoedige ondertoon. "Heb jij het ook?", vraagt ze, bijna hoopvol. "Nee", zeg ik: "Nederlanders hebben geen Kreislauf."

Het zijn confronterende momenten. Er wordt je gevraagd wat je doet voor je werk, je zegt dat je lesgeeft, er wordt licht gefronst. Vervolgens wordt er om toelichting gevraagd; studenten? Kleuters? Ah, pubers. De frons wordt al dieper. Dan volgt een hoge horde: er wordt gevraagd welk vak. Wat? Duits? 

Duitsland kan blijkbaar niets groots meer. 'Godzijdank’, denken vele Europese historici. Maar het verlies van groots denken leidt inmiddels tot puinhopen. Het land heeft weinig tot geen visie op de toekomst van de eurozone of de Europese Unie. Het kampt met torenhoge kosten en foute planning bij grote infrastructuurprojecten zoals het nieuwe, nog altijd niet afgewerkte vliegveld van Berlijn en het omstreden nieuwe treinstation in Stuttgart.