Columns

Het is voor ons vaste prik: op vakantie in september. Een stuk rustiger dan in de zomervakantie en vaak nog mooi weer. Daar hopen we ook dit jaar op. De weerapp voorspelt een rij zonnetjes met hoge temperaturen. Perfecte omstandigheden voor de Zuid-Duitse Alpenroute met onze nieuwe, oude camper.

‘Steeds meer Berlijners verhuizen naar het ommeland’, lees ik in de hoofdstedelijke krant Der Tagesspiegel. Ik kijk op van het online-artikel, en zie in mijn nieuwe tuin een eekhoorntje over de takken van de dennenbomen rennen. Zonder het te weten ben ik deel van een trend geworden: die van de Stadtflucht uit Berlijn.

Sinds 2011 zet de Actiegroep Duits zich in om de positie van de Duitse taal in Nederland te verbeteren. Dit jaar draait de Dag van de Duitse Taal om moderne Duitse literatuur. Ga er maar aan staan! De vraag ‘waarom Duits?’ is bijna net zo moeilijk te beantwoorden als ‘waarom literatuur?’. Maar juist in het ontbreken van eenvoudige antwoorden, schuilt het belang van beide.

Op het eerste gezicht is er niets rebels aan haar te zien. Iets boven de zestig schat ik haar, met lange grijze haren in een paardenstaart. Ze kijkt me onderzoekend, niet onvriendelijk, aan. Maar als ze zich over me heen buigt en ik mijn mond open doe, besef ik dat mijn nieuwe tandarts bij het consult helemaal geen mondkapje droeg en nu slechts eentje half op de kin - en dat midden in de corona-pandemie.

‘Afrika, Afrika’, zeggen de twee kinderen lacherig tegen elkaar - steels doch hoorbaar, als we langs hen lopen. We zijn op weg naar het Einstein-huis in het dorpje Caputh bij Potsdam. Schilderachtig is het hier, alsof de tijd er stil heeft gestaan. Maar dat één lid van ons gezelschap zwart is, brengt de dorpsjeugd duidelijk zeer in verwarring.

In de supermarkt gaat het het snelst: diegenen mét mondkapje zijn natuurlijk de Duitsers, die zónder zijn de Nederlanders, die ook nog eens bevreemd naar dat ding bij de anderen staan te kijken. Maar hoe doen we het buiten in de harde wind en de koude regen: hoe zie je daar wie je voor je hebt?

Mijn vrouw en mijn zoon staan al in de startblokken. Met de btw-verlaging hopen ze op aantrekkelijke koopjes vanaf 1 juli. De vraag is alleen wie beter wordt van dit kroonjuweel van het aangekondigde Duitse conjunctuurpakket. Mijn vrouw en zoon, of de winkeliers?

Europa wrijft zich de ogen uit. Duitsland maakt een bocht van 180 graden en is plots voorstander van transfers en gemeenschappelijke financiering in de EU. Wat op het eerste gezicht lijkt op een late liefdesverklaring van Angela Merkel aan Europa en een laatste politieke stunt, blijkt op het tweede gezicht het gevolg van een nieuwe lichting economen op de Duitse ministeries.

Het is eind maart als wij bij de Duitslanddesk voor onze wekelijkse vergadering voor de eerste keer niet met thee en lekkers rondom de grote tafel op het Duitsland Instituut zitten. We zien elkaar via Zoom en leggen dat vast met een screenshot, spelen met virtuele achtergronden, leren elkaars huisdieren kennen, maar stellen ons bovenal een vraag: hoe kunnen we ons ten tijde van corona voor de studentenmobiliteit naar Duitsland inzetten? Ook twee maanden later loopt deze vraag als een rode draad door onze Zoom-vergaderingen en verbindt ons in onze homeoffices met elkaar.

Voor de liefde, kinderen, werk, mantelzorg, vakanties, hobby’s, of om boodschappen te doen, te tanken, te klussen of te jagen: je kunt het zo gek niet bedenken of Nederlanders en Duitsers gaan er de grens voor over. Hoe intensief de banden tussen beide landen zijn, zagen we bij het Duitsland Instituut nog maar eens bevestigd vanaf het moment dat de eerste Duitse corona-maatregelen werden ingevoerd: vele honderden vragen kregen we van mensen die daar direct door werden geraakt.