Graduiertenkolleg: Musik, Protest und Hausbesetzer.
West-Berlin als Ort der subkulturellen 1980er Jahre

Het is intussen bijna een klassiek beeld: In de jaren tachtig was West-Berlijn het subculturele broeinest van Europa. De halve stad lag als een verloren eiland midden in de DDR – ommuurd, maar toch vrij. De enclave had een magische aantrekkingskracht op allerlei avonturiers uit de Westerse wereld: Krakers, kunstenaars, dienstweigeraars, studenten, avant-gardisten, artistiekelingen, Autonome, muzikanten, levensgenieters, smokkelaars, wereldverbeteraars en drugsgebruikers. Ook vanuit Nederland reisden allerlei vrije geesten naar het verre Berlijn op en neer, waar de kroegen nooit dicht gingen en levensvragen anders gesteld werden. Juist in de stad van de Muur werden culturele grenzen verlegd.

Gevaarlijk was het er niet meer, wel spannend. De dreiging van de vroege Koude Oorlog was vervlogen en niemand verwachtte in pakweg 1987 een spoedige opening van de grens. De gedeelde stad leek overbodig, uit de tijd gevallen. Het leven was er goedkoop, de geschiedenis drong door de urbane poriën naar boven en er werd geëxperimenteerd met alles wat los en vast zat. De spanningen tussen het officiële zelfbeeld als kapitalistische voorpost in de Koude Oorlog (“Schaufenster des Westens”) en de alternatieve kritiek op deze mythe (“gespaltener Arsch der Nationen”) leidden vanaf 1981 steeds tot heftige botsingen en geweld.
Deze bijeenkomst van het Amsterdamse Graduiertenkolleg plaatst de Berlijnse pop- en protestculturen van de jaren 1980 in een Europese en transnationale context. Hoe kun je de internationale ontwikkeling van de punk verbinden met lokale stadsgeschiedenis? Waarin verschilden de Berlijnse subculturen, bijvoorbeeld de Autonome, van hun Nederlandse geestverwanten? En: Was bleibt? Droegen de West-Berlijnse subculturen bij tot de veranderingen in de DDR, en zelfs tot de val van de Muur? Hoe gingen ze op in het herenigde Berlijn van 1990?

Sprekers zijn Bodo Mrozek (Berlijn), Hanno Hochmuth (Potsdam), Stefanie Eisenhuth (Berlijn), Thierry Verburgh (Amsterdam), Bart van der Steen (Leiden), Richard Foster (Leiden), Anna Seidl (Amsterdam), Marlene Schrijnders (Birmingham).

Klik hier voor het programma.

De workshop wordt ’s avonds afgesloten met de vertoning van de film B-Movie. Lust und Sound in West-Berlin 1979-89 (2014) in het Ketelhuis. Daarbij zal filmmaker/hoofdrolspeler Mark Reeder aanwezig zijn. Na de film is er gelegenheid tot Q&A met hem en met popmuziekwetenschapper Bodo Mrozek.