Lezing | Longing for ‘reine Wissenschaft’
Door Krijn Thijs in samenwerking met Modern History Research Group

De Duitse eenwording was om vele redenen ook voor de Duitse historici een grote uitdaging. Krijn Thuijs behandelt in zijn paper de interactie tussen persoonlijke en professionele uitdagingen voor geschiedschrijvers in Oost- en West-Duitsland tijdens de Wende

Bij alle vreugde hadden veel van de gebeurtenissen van 1989/1990 ook een bedreigende zijde voor geschiedschrijvers in beide Duitse staten. Dat gold sowieso voor de meeste DDR-historici, die in verschillende mate met het socialisme in zee waren gegaan. Hun staat verdween plotseling van de landkaart, inclusief universiteiten, archieven en instituten, en inclusief historische verhalen en publicaties. Maar ook voor West-Duitse collega's stond er veel op het spel, bijvoorbeeld de post-nationale orde van de Bondsrepubliek, of, volgens velen, zelfs het democratisch gehalte van de nieuwe Duitse staat.

Verder moesten de beide Duitse historiografieën nu verenigd worden. Om genuanceerd om te gaan met de veel te omvangrijke en politiek gecompromitteerde DDR-geschiedschrijving, die te hervormen en in het West-Duitse systeem op te nemen, werd er in 1990 besloten tot een academische evaluatieprocedure. West-Duitse academici evalueerden het werk van hun Oost-Duitse collega's, om te kiezen wie er volgens ‘rein wissenschaftliche’ criteria door kon en wie niet. Het resultaat van deze procedure was vernietigend - uiteindelijk is vrijwel de gehele structuur van de DDR-geschiedwetenschap abgewickelt. Talloze Oost-Duitse historici verloren hun baan. Dit resultaat wordt achteraf door de meeste betrokkenen betreurd.

Thijs stelt de vraag wat er mis is gegaan en zoekt verklaringen in de directe interactie tussen Oost- en West-Duitse historici tijdens de omwenteling: in hun angsten, hun hoop, hun prognoses en de talloze misverstanden tijdens persoonlijke ontmoetingen. Door de wederzijdse vreemdheid draaiden de evaluaties van 1990-1991 deels op een zeer effectieve bestrijding van het onbekende uit.

Het paper raakt aan kwesties als de relatie tussen biografie en werk, aan de betekenis van wetenschappelijkheid in praktische situaties, aan academische inclusie en exclusie en in het algemeen aan de lotgevallen binnen de geschiedschrijving tijdens politieke omwenteling.

Zie ook op Duitslandweb:  
Boek beschrijft strijd Oost- en West-Duitse historici
'Misschien zijn teveel DDR-historici ontslagen'
Zwartboek van een DDR-historicus