In duel met Hitler
Verzameld werk van Sebastian Haffner verschenen

Toch wordt het werk van Haffner door diezelfde vakhistorici nog altijd grotendeels genegeerd. Volgens Boterman komt dat onder andere doordat Haffner de nazi’s in zijn werk te veel terugbracht tot Hitler alleen. “Haffner voert Hitler naar mijn smaak te veel op als een soort deus ex machina, als het exclusieve epicentrum van het kwaad. Maar je kunt het nationaal-socialisme niet reduceren tot Hitlerisme. Hitler was zelf soms ook de speelbal van krachten binnen het Derde Rijk die hij zelf niet kon controleren.”

Haffners these dat de sociaaldemocratische revolutie van 1918/1919 zichzelf verraden heeft en dat leiders als Ebert daarmee onbedoeld hebben bijgedragen aan de opkomst van Hitler doet Boterman af als “echte onzin”. “Ooggetuige en historicus zaten elkaar soms in de weg bij Haffner. Hij kon niet altijd genoeg afstand nemen van zijn onderwerp, wat zijn blik op de achtergronden van Hitlers opkomst vertroebelde. Misschien is Haffners autobiografie, 'Het verhaal van een Duitser', waarin hij de wilszwakte, de lafheid en de slappe knieën van veel Duitsers in het begin van het Hitler-regime schildert, op dit punt inzichtelijker. Beide boeken vullen elkaar uitstekend aan en zouden naast elkaar gelezen moeten worden. Het ene om iets meer van Hitler te begrijpen, het andere om iets meer het gedrag van de Duitsers te kunnen doorgronden.”

Jonathan Witteman is redacteur van het Duitslandweb.

De Nederlandstalige Verzameld-werkeditie is nu verkrijgbaar in de winkel. Bij aanschaf van de volledige serie betaalt u in plaats van 232,50 slechts 199 euro.