Achtergrond

In de Duitse politiek wordt vooral het najaar van 2019 spannend; dan zijn er verkiezingen in drie Oost-Duitse deelstaten en heeft de regering Merkel-IV haar evaluatiemoment. Mogelijk komt er dan een voortijdig einde aan Merkels kanselierschap. Cultuurminaars verheugen zich op de herdenking van 100 jaar Bauhaus en de opening van het Humboldt Forum in Berlijn. Een overzicht van Duitsland in 2019:

Grote politieke verschuivingen, extreme droogte en een aanhoudende discussie over de opvang van vluchtelingen. Dit was Duitsland in 2018.

Duitsland heeft een grote aantrekkingskracht op oud-studenten en werknemers van de technische universiteiten in Nederland. Ruim 6000 alumni van de TU’s van Delft, Twente, Eindhoven en Wageningen vonden een baan in Duitsland. Daarmee staat Duitsland op eenzame hoogte. Tijd om een netwerk te bouwen, vonden de universiteiten. Ze organiseerden een alumni-tour door Duitsland.

Als voor een asielzoeker uitzetting dreigt, is bescherming zoeken in een kerk vaak de laatste strohalm. De afgelopen jaren nam het beroep op kerkasiel in Duitsland fors toe. Door verscherpte regels lopen de spanningen tussen kerk en overheid op.

Artsen en politici strijden over de Duitse abortuswetgeving. Pijnpunt is een wet die het artsen verbiedt informatie te geven over abortus, bijvoorbeeld op hun website. Ondertussen zijn er in Duitsland, mede door druk van abortus-tegenstanders, steeds minder artsen te vinden die de ingreep willen uitvoeren.

Zorgen om volkstelling, kernenergie of het uitsterven van bossen; Duitsers staan in het buitenland ook wel bekend als angsthazen. Er is zelfs een begrip voor het fenomeen bedacht: German Angst. De tijdelijke tentoonstelling ‘Angst. Eine deutsche Gefühlslage?’ in het Haus der Geschichte in Bonn onderzoekt deze collectieve neiging tot zwartkijken.

“Geen serieuze historicus zal vandaag nog de moeite nemen om de stellingen en theorieën van Spengler te verdedigen of te weerleggen”, schreef Frits Boterman in zijn proefschrift in 1992. Dat Oswald Spengler ooit nog een revival zou doormaken, kon hij niet bevroeden. Spenglers ‘Ondergang van het Avondland’ werd gezien als fout gedachtegoed en niet meer relevant. Maar Thierry Baudet en de zijnen laten zich nu door hem inspireren. Een zorgelijke ontwikkeling, zegt Boterman.

De CDU kiest vrijdag, na 18 jaar Merkel, een nieuwe voorzitter. Die zal waarschijnlijk ook de nieuwe kanselierskandidaat voor de partij worden. Er valt voor de christendemocraten echt wat te kiezen: de strijd gaat tussen ‘anti-Merkel’ Friedrich Merz en ‘Merkelkopie’ Annegret Kramp-Karrenbauer. (geactualiseerd op 5-12-2018)

Ze is er bij wijze van spreken voor gemaakt. Toch krijgt de laatste nog actieve steenkolenmijn in Duitsland geen nieuwe toekomst als ondergrondse waterkrachtcentrale. Nu volgende maand het licht in de schachten van Zeche Prosper-Haniel in Bottrop wordt gedoofd, moet projectleider André Niemann vaststellen dat de race tegen de klok is verloren. Maar: ”Dit blijft een goede investering.”

In Duitsland geen chocoladeletters, sinterklaasjournaal of nationale intocht. Het feestje rondom Nikolaus, zoals de goedheiligman in Duitsland bekend staat, wordt niet zo uitgebreid gevierd als in Nederland. Wel zijn er heel veel variaties op het feest, verschillend per regio en plaats.