Nieuwe uitgave moet 'Mein Kampf' demystificeren
Beieren wil naast wetenschappelijke uitgave ook schoolboekversie

“We willen het boek ‘Mein Kampf’ demystificeren”, zegt historicus Christian Hartmann, projectleider van de heruitgave van het IfZ in een interview met Die Welt. “Dat wil zeggen, we volgen de wortels van Hitlers wereldbeeld en confronteren zijn beweringen stuk voor stuk met wat inmiddels uit historisch onderzoek is gekomen.” Hartmann werkt samen met drie historici en twee assistenten onder flinke tijdsdruk aan het wetenschappelijk commentaar, dat in 2015 klaar moet zijn. De bedoeling is dat de historici bij “elk citaat of getal, elke persoon en elke bron” in ‘Mein Kampf’ uitleg geven over de herkomst en context van het geschrevene.

Ook laten de historici zien wat Hitler weglaat en wat hij vervormd of slechts in fragmenten weergeeft. “Zo wordt duidelijk hoe een vertekende waarneming van de werkelijkheid tot het ontstaan van een wereldbeschouwing leidt”, zegt Hartmann.

Auteursrechten 

In ‘Mein Kampf’, dat in 1925 verscheen, ontvouwt Hitler zijn rassentheorie en antisemitisme, evenals zijn ideeën over een oorlog en uitbreiding van het Duits grondgebied. Het boek bereikte in Duitsland tot 1945 een oplage van 9,8 miljoen exemplaren, meldt Spiegel Online.

Na de Tweede Wereldoorlog kreeg de deelstaat Beieren de auteursrechten van ‘Mein Kampf’ in handen. Alles dat tussen 1933 en 1945 bij uitgeverij Eher in München - de uitgever van Hitlers werk - verscheen, droegen de geallieerden in 1946 aan de Beierse regering over. Het Beierse ministerie van Financiën beheert sindsdien de auteursrechten, die in 2015 verlopen. Het ministerie probeerde tot nog toe steeds publicatie van ‘Mein Kampf’ tegen te gaan omdat het niet wil niet dat er geld wordt verdiend aan het gedachtegoed van Hitler.

Zo voerde Beieren eerder dit jaar een rechtszaak tegen de Britse uitgever Peter McGee. Hij wilde zijn tijdschrift ‘Zeitungszeugen’ met daarin delen uit ‘Mein Kampf’ op de Duitse markt brengen, met uitleg en commentaar erbij. De Duitse rechter stelde de deelstaat in het gelijk en verbood de uitgave van McGee.

Schoolboekversie

Omdat Beieren publicatie van 'Mein Kampf' vanaf 2016 niet meer kan tegenhouden, heeft de deelstaat besloten de wetenschappelijke uitgave van het IfZ met 500.000 euro te steunen. Daarnaast moet het instituut een schoolboekversie van Hitlers boek gaan maken, melden Duitse media vandaag. Daarmee hoopt de deelstaat het aantal commerciële uitgaven van het boek na 2015 in te perken, schrijft Spiegel Online. Ook het Beierse ministerie wil, net als het IfZ, dat het boek gedemystificeerd wordt, citeert Spiegel Online de Beierse minister van Financiën Markus Söder vandaag.

Overigens is het bezitten of uitlenen van ‘Mein Kampf’ niet strafbaar: slechts het herdrukken of verkopen van het boek is tot 2016 verboden. Dit geldt voor de Duitse versie, over bijvoorbeeld de Engelse vertaling van ‘Mein Kampf’ heeft het ministerie in Beieren geen zeggenschap. De rechten van die vertalingen liggen al sinds voor de Tweede Wereldoorlog bij uitgevers in Engeland en de Verenigde Staten. Via internet is de Engelse versie van Hitlers boek gewoon te bestellen.

Propagandistisch effect 

Bang dat heruitgave van ‘Mein Kampf’ leidt tot herleving van het nazistische gedachtegoed is Hartmann niet. “Het gevaar dat van het boek uitgaat wordt naar mijn mening zeer overschat”, aldus de historicus. “Er is vandaag de dag vooral een historische interesse in de tekst. Een propagandistisch effect kan ik in de verste verte niet bespeuren. Alleen al omdat de tekst daarvoor veel te moeilijk is om te lezen.”

Volgens Hartmann levert lezing van Hitlers boek interessante inzichten op: “Het is gewoon eng hoezeer dat wat in de periode 1933-1945 gebeurde in Duitsland en Europa, terug te voeren is op de denkbeelden van één man. En daarvan is aardig wat terug te zien in ‘Mein Kampf’.”