Inspiratie voor onderwerpen
Loop je tegen het bedenken van een onderwerp aan? Schrijf je profielwerkstuk over Duitsland! Er zijn genoeg interessante vraagstukken waar je je in kan verdiepen. Hieronder kun je inspiratie opdoen over eventuele onderwerpen. De onderwerpen die bij elk kopje benoemd worden zijn bedoeld om je op weg te helpen met je onderzoek.
Duits-Nederlandse samenwerking op het gebied van defensie
Sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw werken Nederland en Duitsland nauw samen op het gebied van defensie. Zo werd in 1995 het Duits-Nederlandse legerkorps opgericht. Naast de praktische voordelen waren de bestaande wederzijdse vooroordelen een reden voor het opzetten van dit project. Het project leidde inderdaad tot een ommekeer in de beeldvorming van beide landen en zodoende droeg het bij aan een versteviging in Duits-Nederlandse relaties. Nog recenter, In november 2023, ondertekende de toenmalige Minister van Justitie Ollongren samen met Bundesminister des Justiz Pistorius de Declaration of Intent. In dit document is de intensievere militaire samenwerking van de Nederlandse en Duitse landmacht vastgelegd. Het doel hiervan is het creëren van een veiliger Europa, met oog op de toenemende dreiging uit Rusland en onzekerheid in de betrekkingen met de VS.
Schrijf je een profielwerkstuk over dit onderwerp? Dan kun je wellicht de focus leggen op de volgende punten:
- De betekenis voor de Europese veiligheid/Europees leger/NAVO.
- Het effect op de algemene Duits-Nederlandse betrekkingen.
- De geschiedenis van de Nederlands-Duitse samenwerking op militair gebied.
- De publieke opinie in Nederland en Duitsland ten aanzien van de nauwe samenwerking op het gebied van defensie.
Duits-Nederlandse samenwerking op het gebied van economie
“Als Duitsland niest, wordt Nederland verkouden.” Het is een cliché uitspraak, maar wel één die de economische verwevenheid tussen beide landen treffend samenvat. Nederland is de derde grootste handelspartner van Duitsland, na de VS en China. Voor Nederland is Duitsland zelfs dé grootste handelspartner. Dit is het resultaat van eeuwenoude en vanaf de tweede wereldoorlog sterk geïntensiveerde economische samenwerking. Naast de statelijke verdragen tussen de beide buurlanden, zijn er in de grensregio's veel samenwerkingen. Denk hierbij aan de vijf Euregio's en het Interreg Deutschland-Nederland Programma.
Schrijf je een profielwerkstuk over dit onderwerp? Dan kun je wellicht de focus leggen op de volgende punten:
- De geschiedenis van de Duits-Nederlandse economische samenwerking.
- De specifieke sectoren.
- Gezamenlijke projecten met betrekking tot duurzaamheid en de energietransitie.
- Bedreigingen voor de economische samenwerking.
Duits-Nederlandse samenwerking op het gebied van milieupolitiek
De samenwerking van Duitsland en Nederland op het gebied van milieu is ook erg nauw. Een voorbeeld is het samenwerkingsproject DIWA, dat onder meer gericht is op het aanpakken van klimaatproblemen, zoals droogte. Dit is een noodzakelijk project aangezien er geen algemeen Europees droogtebeleid is.
Op andere grote onderwerpen met betrekking tot milieu gaat de samenwerking echter nog niet zo soepel. Stikstof is bijvoorbeeld al jarenlang een controversieel onderwerp in de Nederlandse politiek en maatschappij. Duitsland heeft ook een stikstofprobleem, maar in minder grote mate dan Nederland. In tegenstelling tot Nederland heeft Duitsland namelijk genoeg ruimte om niet te veel stikstof uit te stoten in de buurt van beschermde Natura 2000 gebieden. Samenwerking op dit gebied is nog erg lastig door grote beleidsverschillen tussen de twee landen.
Schrijf je een profielwerkstuk over dit onderwerp? Dan kun je wellicht de focus leggen op de volgende punten:
- Verschillen tussen Duitse en Nederlandse milieupolitiek.
- Milieuprojecten in de grensregio's.
- Mogelijkheden en obstakels van milieusamenwerking.
- Invloed van de EU op Duits-Nederlandse milieusamenwerking.
Rechts-extremisme in Duitsland
Een zeer actueel en controversieel onderwerp in Europa is de opkomst van het rechts-extremisme. Zeker in Duitsland is dit een pijnlijke ontwikkeling, aangezien deze radicale politieke stroming een lange geschiedenis kent in het land. Bij de afgelopen verkiezingen in Duitsland wist de CDU/CSU nog maar net te winnen van de extreemrechtse partij Alternative für Deutschland (AfD). De grootste overwinningen voor deze omstreden partij zijn geboekt in de staten van de voormalige DDR. Dit is onder andere te wijten aan meerdere crises die het land hard geraakt hebben. Deze opkomst roept vragen op over de kwetsbaarheid van de democratie en de rechtsstaat.
Schrijf je een profielwerkstuk over dit onderwerp? Dan kun je wellicht de focus leggen op de volgende punten:
- Oorzaken voor het ontstaan en groei van rechtsextremisme.
- De omgang van de Duitse regering met de opkomst van het rechtsextremisme.
- De invloed van het rechtsextremisme op de democratie en de rechtsstaat.
- Het verschil van de opkomst van rechtsextremisme in Duitsland met andere Europese landen.
Duitsland in de EU
Met het Verdrag van Rome in 1957 werd de eerste stap gezet richting Europese integratie na de Tweede Wereldoorlog. Eén van de zes partijen die dit verdrag ondertekende was West-Duitsland. Toen begon het balletje van de Europese samenwerking steeds sneller te rollen. Deze ontwikkelingen hebben uiteindelijk geleid tot de Europese Unie die we vandaag de dag kennen.
Duitsland wordt nu gezien als de grootste speler op dit Europese toneel: verschillende Duitse politici hebben veel betekend voor de EU. Zo heeft Konrad Adenauer bijgedragen aan de verzoening met Frankrijk en wordt Helmut Kohl gezien als architect van de Euro en de Europese eenwording na de Koude Oorlog. Daarnaast is Ursula von der Leyen momenteel de voorzitter van de Europese Commissie.
Schrijf je een profielwerkstuk over dit onderwerp? Dan kun je wellicht de focus leggen op de volgende punten:
- De invloed van Duitsland op de EU.
- De publieke opinie in Duitsland ten aanzien van de EU.
- De Duitse reacties op omstreden Europese wetten.
- De invloed van de Duitse eenwording op de positie van Duitsland in Europa.
De Duitse Federatie
Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat. Dit houdt in dat de Nederlandse overheid de machtigste positie heeft binnen het land en dat lagere overheden (zoals provincies en gemeenten) slechts over een beperkt aantal onderwerpen zelf mogen beslissen. Deze bevoegdheid krijgen de provincies van de centrale overheid. Duitsland maakt daarentegen gebruik van een ander politiek systeem: het federale systeem. De lagere overheden hebben een stuk meer macht dan die van Nederland. Duitsland is verdeeld in 16 deelstaten, de zogenaamde Bundesländer. Elk Bundesland heeft haar eigen parlement, regering, grondwet en rechtspraak. De deelstaten hebben zelfs inspraak over de wetten die hun bevoegdheden beïnvloeden.
Ongeveer 27 landen in de wereld zijn een federatie. Niet elke federatie werkt echter hetzelfde. Zo hebben Duitse deelstaten een veel grotere mate van autonomie dan deelstaten in bijvoorbeeld Venezuela of India.
Schrijf je een profielwerkstuk over dit onderwerp? Dan kun je wellicht de focus leggen op de volgende punten:
- De verschillen tussen de Duitse en Nederlandse bestuursvormen.
- Het verschil tussen Duitsland en andere federaties en/of bestuursstructuren.
- De voor- en nadelen van het federale systeem in Duitsland.
- De invloed van de Duitse eenwording op het federale systeem.
- De uitdagingen in het Duitse federale systeem bij het oplossen van nationale crises.
De Duitse taal op de werkvloer
In het internationale bedrijfsleven speelt taal een grote rol. Duits behoort tot de meest invloedrijke talen in Europa. Als de meestgesproken moedertaal in de EU en de officiële taal van economische grootmachten, opent het beheersen van het Duits veel deuren naar succes. Er zijn ongeveer 210 miljoen Duitssprekenden in de wereld, waarvan 95 miljoen het als moedertaal spreken. Het beheersen van de Duitse taal is een groot voordeel tijdens het zakendoen met Duitse bedrijven.
Schrijf je een profielwerkstuk over dit onderwerp? Dan kun je wellicht de focus leggen op de volgende punten:
- De relatie tussen beheersing van de Duitse taal en baankansen in de grensregio's.
- De invloed van het gebruik van Duits ten opzichte van Engels op de effectiviteit van zakelijke communicatie met Duitse partners.
- De invloed van het gebruik van de Duitse taal in marketingcampagnes en het koopgedrag van Duitse consumenten.
- De gevolgen van taal- en cultuurfouten gemaakt door Nederlanders met Duitse zakenpartners.
De Duitse taal in het onderwijs
De positie van het vak Duits in het Nederlandse onderwijs is sinds de Tweede Wereldoorlog sterk verzwakt, mede door onderwijshervormingen en de opkomst van Engels als kernvak. Op het vmbo is Duits vaak afwezig, terwijl het op havo en vwo vaker wordt aangeboden, vooral in grensregio's. In het mbo verdwijnt Duits soms helemaal uit het curriculum omdat Engels de enige verplichte vreemde taal is. Ondanks lobby's en subsidies is het aanbod weer afgenomen.
Schrijf je een profielwerkstuk over dit onderwerp? Dan kun je wellicht de focus leggen op de volgende punten:
- De verandering van de positie van het vak Duits in het Nederlandse onderwijs sinds 1945 en de oorzaken hiervan.
- De voor- en nadelen van vroeg vreemdetalenonderwijs Duits op basisscholen in de grensregio's.
- De reden dat Duits minder vaak aangeboden wordt op het vmbo dan op havo en vwo.
- De invloed van de beeldvorming van Duitsland op de keuze voor Duits als schoolvak.
De informatie op deze pagina wordt regelmatig bijgewerkt. Ben je geïnteresseerd in Duitse geschiedenis? Neem dan een kijkje bij de naslagwerken op onze website.