Schoolvak Duits: Breng vernieuwing de klas in
Opinie

Eens in de zoveel tijd steekt-ie de kop weer op: de discussie over nut en noodzaak van het schoolvak Duits. Arjen Lubach gaf laatst nog gratis bier aan de nieuwe studenten Duitse taal en cultuur in Utrecht, omdat hij de taal zo belangrijk vindt. Maar er zijn ook negatieve geluiden te horen, die altijd zorgen voor veel reacties in mijn netwerk. Iedereen doet zijn best om de beste culturele, maatschappelijke, politieke en economische argumenten nog eens van stal te halen. Duitsland is de belangrijkste handelspartner, Duits is de meest gesproken moedertaal in de EU en het leren van de buurtalen is belangrijk in een verenigd Europa.  

En men ging over tot de orde van de dag: Duitse taal en cultuur doceren, op een middelbare school of in het hoger onderwijs. Gewoon, omdat het belangrijk is én omdat we er lol in hebben. Nee, Duits wordt niet afgeschaft. Maar het staat wel onder druk. Er zijn te weinig leraren en zoals alle talen moet ook het Duits zijn bestaansrecht steeds weer bewijzen; liefst met zoveel argumenten dat het hele politieke spectrum er vatbaar voor is. Maar wat in de discussie ondersneeuwt, is dat er vernieuwing gaande is. 

Vakvernieuwing als kans 

Achter de schermen zijn vakexperts - ook docenten zelf - al jaren bezig met de actualisatie van de examenprogramma’s moderne vreemde talen. Een kans om het vak te herzien, en meer aan te laten sluiten bij de wereld van nu. Er komt meer aandacht voor taal- en cultuurbewustzijn en samenhang tussen de taalvakken. En, belangrijk, meer nadruk op actieve communicatie. Iets waar docenten Duits al jaren naar snakken: ruimte om leerlingen aan het praten te krijgen. 

Lang leve de jonge docent Duits! Vers van de opleiding, vol ideeën en ambitie. Jammer is dat deze docent te vaak belandt in een sectie waar al sinds de val van de Muur dezelfde proefwerken worden gekopieerd. Het is een klacht die wij vaak horen van de beginnende docent Duits. Wat wij dan zeggen: laat je niet kisten (en word lid van ons netwerk). Geef niet op en breng die frisse kennis het klaslokaal in, maak het vak leuker voor je leerlingen én jezelf. Breng de Duitse actualiteit in de les of werk met muziek die de scholieren aanspreekt. Waarom zou je met oude luistertoetsen oefenen als je ook een televisie-item over klimaatprotesten in Duitsland kunt kijken? En schooldirecties: geef vernieuwende docenten een stem. Laat ze meebeslissen over wat relevant is en wat voorrang krijgt. 

Ook de zij-instromer, de ‘ervaren beginner’, is goud waard. Juist doordat allerlei verschillende mensen Duits geven, zoals moedertaalsprekers, wordt het vak steeds rijker. Die diversiteit brengt geleefde ervaring de klas in. Leerlingen merken het verschil meteen. In verhalen over wonen in Duitsland, over zakelijke kansen in de Duitstalige landen, over politieke verhoudingen, over cultuur. Met al een werkend leven achter de rug is het makkelijker om anders les te geven dan we zelf les hebben gehad.  

En dat is welkom, want we dragen allemaal een rugzak vol didactisch erfgoed met ons mee. En niet alles daarvan is goud. Laten we de rugzak aus-bei-mit-nach met z’n allen achter ons laten.

Kortom: hoewel het vak Duits onder druk staat, gaat het ook de goede kant op. Met de al bestaande ideeën voor een herzien curriculum en een groep enthousiaste docenten zijn er volop kansen om leerlingen van nu te motiveren om de Duitse taal te leren.