Achtergrond
In januari

Hebben de Hohenzollern, Duitslands belangrijkste adellijke familie, Adolf Hitler aan de macht geholpen? Over die vraag wordt in Duitsland al jaren fel getwist. Het antwoord is van groot belang voor de uitkomst van een juridische strijd tussen de familie en de staat over de teruggave van kastelen en andere kostbaarheden. “Met hun symbolische kapitaal en brede netwerken hebben ze het naziregime zeker geholpen”, stelt de Duitse historicus Stephan Malinowski.

Het is 5 januari 2023, een zonnige winterdag in Hamburg en bepaald geen Schietwetter (hondenweer) zoals de Hamburgers dat noemen. De Elbphilharmonie stroomt langzaam vol. In het imposante concertgebouw aan de Elbe – dat de inwoners van de Hanzestad sinds de opening in 2017 liefkozend Elphi noemen – vindt vandaag geen concert plaats, maar een poetry-slam-dag.

Na twee eerdere mislukte pogingen wordt Friedrich Merz dit weekend gekozen tot de nieuwe voorzitter van de CDU. De rechts-conservatieve politicus krijgt de lastige taak de intern verdeelde partij na 16 jaar regeren richting te geven in de oppositie. Een nieuwe strijd ligt op de loer.

Duitsland begint het jaar met snel stijgende coronacijfers en een discussie over een algemene vaccinatieplicht. Als voorzitter van de G7 speelt Duitsland op het internationale toneel een vooraanstaande rol, in een tijd van oplopende spanningen onder meer rond Oekraïne. 2022 is ook het jaar waarin de laatste Duitse kerncentrales moeten sluiten.

Met groot machtsvertoon werd 150 jaar geleden het Duitse Keizerrijk uitgeroepen. Een episode in de Duitse geschiedenis die vooral wordt getekend door Pruisisch militarisme, nationalisme, imperialisme, oorlog en geweld. “We moeten niet radeloos en beschaamd naar de erfenis van deze tijd kijken”, stelt bondspresident Frank-Walter Steinmeier. Met een bijeenkomst in zijn Schloss Bellevue wil hij het historische debat over het Keizerrijk aanzwengelen. “We moeten ervan leren.”

Duitsland is het enige land in Europa met wegen zonder snelheidslimiet. Op grote delen van de Duitse Autobahn geldt alleen een adviessnelheid. Volgens de Süddeutsche Zeitung voegt Duitsland zich daarmee in een illuster rijtje met landen als Afghanistan, Noord-Korea en Somalië. Landen waar de wegen vaak zo slecht zijn dat er überhaupt nauwelijks hoge snelheden kunnen worden gehaald. Dat is in Duitsland wel anders.

Voor veel scholieren in Duitsland stond de week na de kerstvakantie niet in het teken van aardrijkskunde, rekenen of geschiedenis, maar van technische mankementen. Omdat de meeste scholen tijdens de strikte lockdown de deuren gesloten houden, zijn de leerlingen aangewezen op krakkemikkig digitaal thuisonderwijs.

Met de Bondsdagverkiezingen in september in aantocht, is de grote vraag wie, na 16 jaar, Merkel als kanselier gaat opvolgen. In de CDU wordt naarstig naar een geschikte lijsttrekker gezocht. Normaal gesproken is dat de partijvoorzitter. Die wordt zaterdag gekozen. Maar het is nog maar de vraag of de nieuwe CDU-voorzitter de christendemocraten ook gaat leiden in de verkiezingsstrijd.

De deelstaten voeren de strengere coronamaatregelen, die Duitsland vorige week heeft aangekondigd, elk op hun eigen manier uit. Duitsland heeft de lockdown, die half december inging, verlengd tot en met 31 januari en een aantal regels verscherpt. Zo mogen huishoudens vanaf vandaag nog maar een persoon van buiten het eigen huishouden ontvangen. En in zogenoemde corona-hotspots mogen mensen nog maar 15 kilometer buiten hun woonplaats komen. Een overzicht van de coronaregels per deelstaat. 

Duitsland staat aan het begin van een spannend jaar. Na 16 jaar zwaait Angela Merkel af als kanselier. In ‘Superwahljahr’ 2021 zijn de ogen vooral gericht op de Bondsdagverkiezingen in september, maar er staan ook zes deelstaatverkiezingen op het programma, die voor veel politiek spektakel kunnen zorgen. De coronapandemie zal zijn stempel ook op dit jaar drukken, wat vooruitkijken nog lastiger maakt dan het toch al is. Maar toch: een vooruitblik.