Merlijn Schoonenboom

Twee dagen na Poetins inval in Oekraïne doe ik mijn slaapkamerraam open, en zie de invloed van het conflict letterlijk voor mijn deur. Op het grasveld schuin tegenover mijn huis bevindt zich een Sovjet-monument voor het Rode Leger. Er is een stuk stof in Oekraïense kleuren aan gehangen.

Kledingpakketten en vluchtelingenopvang: direct na de Russische inval kwam in onze Duitse kennissenkring humanitaire hulp aan Oekraïne op gang, met haast geroutineerde vanzelfsprekendheid. Maar toen kondigde bondskanselier Scholz wapenleveranties en investeringen van 100 miljard in de Bundeswehr aan - en werd alles ineens anders.

Begin januari stond Max van den B. met een brandende fakkel bij de woning van minister Sigrid Kaag. De analyses over deze voor Nederland nogal ongewone actie zijn sindsdien losgebarsten, maar een vergelijking met Duitsland is nog niet gemaakt. En dat terwijl de fakkel daar al langer tot het instrumentarium van de corona-demonstranten behoort.

‘Wegwezen, nu!’ De oudere dame snauwt me van ver al toe en stormt dan op me af. Ik kijk haar verbijsterd aan boven haar mondkapje. Het kinderkerstconcert in een van Berlijns beroemdste klassieke concertzalen is net voorbij. Ik sta boven aan de brede marmeren trap en probeer de ritssluiting van mijn zoontjes jas dicht te maken. Maakt ze nu een grapje?

"Wir schaffen das": ineens klinkt hij weer, die meest omstreden zin uit de regeringsperiode van Angela Merkel. Hij komt uit de mond van Karl Lauterbach (SPD), bij zijn eerste toespraak als nieuwe minister van Gezondheid: "Je zou het eigenlijk niet moeten zeggen", zegt hij, "maar ik gelóóf het niet alleen, ik wéét dat het ons gaat lukken."

Tot voor kort wekte de vrouw met haar veganistische crackers en stralingsfobieën alleen wat spottende lachjes op. Maar inmiddels hoor ik over de moeder van het schoolvriendinnetje van mijn dochter opvallend hardere oordelen. Ze is deel van een nieuwe groep geworden: de vermeende hoofdschuldigen van de vierde corona-golf.

Ik zie hem eerst niet, de meest gereproduceerde steen van de Duitse cultuur. Een boomt hangt ervoor, het bijbehorende bordje is nauwelijks zichtbaar. En toch moet het hier zijn, de steen die de schilder Caspar David Friedrich heeft gebruikt om zijn 'Wanderer über dem Nebelmeer' (rond 1818) op te laten staan.

Is hij het echt? Jazeker, ik herken Olaf Scholz uit de verte al. De favoriet voor de opvolging van Angela Merkel staat zomaar bij ons op het dorpsplein, tussen de pizzeria en de ijswinkel. Zijn gezicht is in de Duitse media zo vaak als ‘saai’ omschreven, dat ik haast verbaasd ben hoe herkenbaar hij zich er in de menigte mee weet te maken.

Enkele Duitse deelstaten hebben deze week de zogeheten ‘2G-regeling’ ingevoerd: alleen wie gevaccineerd of genezen is, mag deelnemen aan culturele evenementen of horeca bezoeken. Een testbewijs geeft dan geen toegang. De nieuwe regel wordt door de verantwoordelijke politici aangeprezen als beste middel om een sterke stijging van de corona-besmettingen de komende herfst te voorkomen. Maar de kritiek erop is groot.

“Hè, gaat ze weg?” Van Duitse politiek weet mijn negenjarige dochter gelukkig nog niet veel, maar één aspect ervan kent ze wel: Angela Merkel. En nu de bondskanselier er na zestien jaar mee ophoudt, stelt ze precies de vraag die velen zich in Duitsland stellen, al doen ze het liever niet te luid hardop: “Maar wat gebeurt er dan nu?”