Merkel wil niet aan lastenverlichting
Wegwerken begrotingstekort heeft prioriteit voor kanselier

20 miljard euro in vier jaar moet het bezuinigingspakket opleveren dat de Bondsdag eind vorige week aannam. De belasting op vliegtickets wordt verhoogd, evenals de accijns op roken. In het zogenoemde Haushaltsbegleitgesetz staat daarnaast dat de overheid stopt met het betalen van pensioenbijdrage en ouderschapsverlof (Elterngeld) voor mensen in de bijstand. Ook voor de topverdieners – gezinnen met meer dan een half miljoen aan inkomsten – schrapt zij het Elterngeld.

Met deze maatregelen wil de bondsregering van CDU/CSU en FDP tegemoet komen aan de eind 2009 besloten restricties aan het begrotingstekort. Die bepalen dat het tekort vanaf 2016 niet meer mag bedragen dan 0,35 procent van het bruto binnenlands product, omgerekend maximaal 10 miljard euro. Op dit moment worstelt de regering met een begrotingstekort van rond 80 miljard euro.

Lastenverlichting

Het bezuinigingsbeleid van de regering valt maar moeilijk te rijmen met de belofte van lastenverlichting die de coalitie vooral door de felle verkiezingscampagne van de FDP blijft achtervolgen. Op aandrang van de liberale partij werd lastenverlichting opgenomen in het regeerakkoord. FDP-leider en minister van Buitenlandse Zaken Guido Westerwelle sprak half augustus nog zijn hoop uit snel met maatregelen te kunnen komen.

Bondskanselier Merkel trok gisteren een streep door die rekening. “Het op orde krijgen van de staatsbegroting heeft voorrang”, zo zei de regeringsleider tegen de krant Ruhr Nachrichten. “De positieve conjuncturele ontwikkeling stelt ons niet in staat meer geld uit geven, maar leidt slechts tot minder schulden dan oorspronkelijk gepland.”

Niet leidend

Het bezuinigingspakket vormt het nieuwste besluit in de door Merkel afgekondigde ‘herfst van beslissingen’. Het akkoord is daarin niet leidend. Zo kondigde defensieminister Guttenberg eind augustus onverwacht aan de dienstplicht op te schorten, waar het akkoord slechts sprak van een afslanking. Een maand later presenteerde de regering moeizaam tot stand gebrachte plannen ter hervorming van Hartz IV, de sociale bijstand. Die vloeiden echter niet voort uit het regeerakkoord, maar waren een gevolg van een gerechtelijke uitspraak eerder dit jaar.

Met het besluit de kerncentrales langer open te houden en de gezondheidszorg te hervormen, voerde de regering wel maatregelen door uit het coalitieakkoord. Het is de vraag of ze het gewenste effect sorteren. De plannen van gezondheidsminister Rösler kunnen op weinig bijval rekenen. Het besluit langer door te gaan met kernenergie heeft zelfs geleid tot massale demonstraties en een flinke winst in de peilingen voor de Groenen.

Schrik om het hart

De coalitiepartijen daarentegen moet bij het zien van de peilingen de schrik om het hart slaan. De unie van CDU/CSU krabbelt volgens de Politbarometer van ZDF weer licht omhoog, maar stond op het dieptepunt in oktober op 30 procent. De verkiezingswinst van de FDP is in de peilingen volledig verdampt. Van de 14,6 procent die de partij in september 2009 haalde, heeft ze nog 3 over. Daarmee zouden de liberalen de kiesdrempel om in het parlement te komen niet eens halen.

Dat is dan ook de belangrijkste reden dat de kleine coalitiepartner zich niet neerlegt bij Merkels bezuinigingskoers. De liberale fractievoorzitter zei tegen dagblad Tagesspiegel dat haar partij deze regeerperiode nog lastenverlichting wil doorvoeren. In het licht van de gunstige economische ontwikkeling is dat misschien begrijpelijk. Tegelijk is het een discussie die de regering-Merkel op het moment kan missen als kiespijn.