Duisburg stemt burgemeester weg om Loveparade
Burgemeester Sauerland met nieuwe procedure uit ambt gezet

Dat de inwoners van Duisburg hun burgemeester het Loveparadedrama ook anderhalf jaar na dato nog ernstig kwalijk namen, was bekend. Maar of genoeg mensen bereid waren hem weg te sturen, durfden de Duitse media vorige week niet te voorspellen. Van de 360.000 kiesgerechtigde Duisburgers moest een kwart, ruim 92.000 mensen, tegen zijn aanblijven stemmen. Dat is veel voor een referendum, schrijft Spiegel Online, zeker in een stad als Duisburg, waar de opkomst bij verkiezingen traditioneel laag is.

Zondag bleek dat aantal ruimschoots gehaald: bijna 130.000 mensen spraken zich tegen Sauerland uit. Dat is meer dan 85 procent van het aantal uitgebrachte stemmen. Slechts 21.000 Duisburgers vonden dat hij mocht blijven. “Het is een overwinning van de democratie”, luidde het commentaar van Spiegel Online.

Loveparade 2010

Bij de Loveparade op 24 juli 2010 vielen in Duisburg 21 doden en ruim vijfhonderd gewonden door verstikking en verdrukking. Het dansevenement werd georganiseerd op een voormalig stationsterrein, dat alleen via een tunnel toegankelijk was. Het midden van de tunnel kwam uit op een oprit waar betonnen muren omheen stonden. Iedereen die het terrein op of af wilde, moest over die oprit en door de tunnels. Politie en brandweer hadden al voor de Loveparade gewezen op de veiligheidsrisico’s van het terrein. Aan het eind van de middag werd de menigte zo groot, dat mensen op de oprit en in de tunnel geen kant meer op konden. Een kwartier nadat de politie zich van het terrein had moeten terugtrekken omdat ze niets meer kon doen, werd de eerste dode gemeld.

In de weken na de Loveparade schoven organisator Lopavent, politie, brandweer en de gemeente Duisburg de schuld in elkaars schoenen, tot grote verontwaardiging van de Duisburgse bevolking. Sauerland gold vooraf als een van de warmste pleitbezorgers voor de Loveparade in zijn stad. Veel mensen zagen in hem degene die de veiligheidsbezwaren had weggewuifd om het evenement niet in gevaar te brengen. Na het drama weigerde hij de verantwoordelijkheid op zich te nemen en toonde hij volgens veel inwoners een stuitend gebrek aan empathie. Pas een jaar later, in juli 2011, gaf hij toe dat hij direct de morele verantwoordelijkheid had moeten nemen. Dat had hij niet gedaan omdat hij bang was voor de juridische consequenties. Die excuses oogstten meer kritiek dan bijval. Bij de herdenking van het drama in het stadion van MSV Duisburg een paar dagen later was hij niet welkom.

Nieuwe afzetprocedure

Sauerland wordt niet juridisch vervolgd. Het openbaar ministerie is een zaak begonnen tegen 17 mensen die bij de organisatie van de Loveparade waren betrokken, schrijft de Frankfurter Allgemeine Zeitung: elf medewerkers van het stadsbestuur, vijf van Lopavent en één van de politie. Het onderzoek is nog in volle gang, een eind van de zaak is volgens het openbaar ministerie nog niet in zicht.

Kort na het ongeluk organiseerden de Duisburgers al een referendum om de burgemeester weg te stemmen. Dat mislukte omdat er in de gemeenteraad geen twee-derde meerderheid voor was. Sauerlands eigen CDU wilde het referendum toen niet steunen. In 2011 wijzigde de deelstaat Noordrijn-Westfalen de gemeentewet, waardoor het mogelijk werd een afzetprocedure te organiseren zonder dat de gemeenteraad er aan te pas komt. Als meer dan 15 procent van de bevolking zo’n referendum wil, mag dat in grote steden worden georganiseerd. In oktober 2011 leverde een Duisburgs burgerinitiatief 80 duizend handtekeningen op, veel meer dan de benodigde 55 duizend, waarmee de procedure in gang kon worden gezet.

Sauerland is de eerste burgemeester die met zo’n procedure wordt weggestemd. Overmorgen stapt hij, na 7 dienstjaren, officieel op. Zelf reageerde hij aangeslagen op de uitslag. Hij was graag burgemeester, zei hij zondagavond. “Tot mijn ambtstijd behoren veel positieve gebeurtenissen, maar inderdaad ook de Loveparade.” Sauerland krijgt tot het einde van zijn reguliere ambtstijd, dat is nog 3,5 jaar, ruim 70 procent van zijn laatstverdiende loon. Dat komt volgens Spiegel Online neer op minstens 8700 euro per maand. Als hij zelf was opgestapt, had hij daar geen recht op gehad. Vanaf 2015 heeft hij recht op zijn normale pensioen.

De gemeenteraad moet binnen zes maanden een nieuwe burgemeester kiezen.