Duitsland en Polen lachen weer
Tusk op staatsbezoek bij Merkel

Op alle fronten zijn de Duits-Poolse betrekkingen na de jongste Poolse regeringswisseling verbeterd. Zo spreekt de nieuwe premier Donald Tusk, in tegenstelling tot zijn uiterst conservatieve voorganger Jaroslaw Kaczynski, vloeiend Duits.

Zijn liberale partij Burgerplatform (PO) onderhoudt bovendien goede betrekkingen met de CDU van bondskanselier Merkel en beide staatshoofden kennen elkaar ook al sinds begin jaren negentig persoonlijk. Ze tutoyeren elkaar en “er mag weer openlijk gelachen worden”, aldus Spiegel Online.

Dat was onder Tusks voorganger wel anders.

Staatsbezoek

Merkel verklaarde zich dan ook “bijzonder te hebben verheugd” op het eerste officiële staatsbezoek dat Tusk dinsdag aan Duitsland aflegde. Ze had zich voorgenomen “geen enkele problematische kwestie uit de weg te gaan” en werd in dat streven gesteund door de Poolse premier.

Die benadrukte dat alles gezegd moest kunnen worden, “zodat we verstandige beslissingen kunnen nemen, die niet emotioneel geladen zijn.” Hij zei zijn best te doen de Duits-Poolse betrekkingen op hetzelfde hoge niveau te brengen “als onze persoonlijke relatie”.

Pijnpunten

Alle vriendelijke woorden van Merkel en Tusk ten spijt, blijven tussen beide landen niettemin nog een aantal pijnlijke politieke disputen bestaan. Eén pijnpunt betreft het geplande Zentrum gegen Vertreibungen, dat de Bond der Verdrevenen in Berlijn wil oprichten ter herinnering aan de in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog uit Polen verdreven Duitsers.

In Polen wordt elke vorm van aandacht voor deze ‘Vertriebenen’ afgedaan als revisionistische geschiedschrijving, hoe vaak Merkel ook bezweert dat “dit project niet de bedoeling heeft oorzaken en gevolgen van de oorlog te relativeren”.

Ook Tusk vindt een monument voor wat in Poolse ogen ‘daders’ blijven onaanvaardbaar.

Museum voor de Tweede Wereldoorlog

In de aanloop aan zijn bezoek aan Duitsland stelde hij daarom de oprichting van een veel algemener ‘museum voor de Tweede Wereldoorlog’ voor. Dat zou in zijn geboortestad Gdansk kunnen worden gevestigd, waar met de Duitse aanval op 1 september 1939 de Tweede Wereldoorlog begon.

Merkel noemde Tusks voorstel “een interessant idee”, maar geen alternatief voor het Zentrum gegen Vertreibung. In het verlengde hiervan liggen de eisen tot schadeloosstelling van Duitsers die met hun vlucht uit Polen hun grond en bezittingen kwijtraakten.

Rechtszaak

De Preußische Treuhand, de stichting waarin de eisers zich hebben verenigd, probeert momenteel via het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg zijn gelijk te halen.

Deze rechtszaak kan in Polen op geen enkele sympathie rekenen, maar ook Merkel en haar voorganger Gerhard Schröder hebben zich meermaals van de eisen gedistantieerd. “Er wordt geen enkele schadeloosstelling van Polen geëist. Dat is het enige wat telt,” aldus de kanselier. Tusk toonde zich daarmee dinsdag tevreden.

Pijpleiding

De laatste grote controverse tussen Duitsland en Polen die dinsdag werd aangesproken betrof de geplande pijpleiding tussen Rusland en Duitsland. Die zal volgens afspraken tussen Schröder en Poetin uit 2005 in de Oostzee komen te liggen om Duitsland van Russisch gas te voorzien, zonder dat de tussenliggende landen doorvoerbelasting kunnen innen.

Polen, dat buiten de plannen werd gehouden, voelde zich daardoor zwaar gebruuskeerd. Merkel beloofde te zoeken naar mogelijkheden Polen in de toekomst bij gesprekken over de pijpleiding tussen Duitsland en Rusland te betrekken.

FAZ.NET
Merkel und Tusk nähern sich an

Spiegel Online
Aufwärmtraining in Berlin

Welt Online
Die neue Vertrautheit zwischen Deutschland und Polen