Nederland door de bril van een Duitse journaliste
De belevenissen van een Berlijnse webredacteur bij NRC
Achtergrond - 31 maart 2006
(31 maart 2006) Cornelia Saxe uit Berlijn heeft als uitwisselingsjournaliste twee maanden doorgebracht bij NRC Handelsblad. Opgegroeid in de DDR, volgt zij de ontwikkelingen bij de Nederlandse media met belangstelling.
Leest dan niemand in Nederland nog een betaalde krant? Die vraag stelt Cornelia Saxe zich ’s ochtends in de trein, wanneer zij links en rechts reizigers ziet bladeren in de uitdeelkranten Spits en Metro. In haar stad van herkomst - Berlijn - is zij wel anders gewend. Daar herken je dagelijks de Wessi’s aan de van oorsprong West-Berlijnse Tagesspiegel op hun schoot; de Ossi’s lezen de van origine Oost-Berlijnse Berliner Zeitung. Daar tussendoor zwermen de conservatieve Frankfurter Allgemeine, de liberale Süddeutsche en het boulevardblad Bild. Maar gratis kranten zie je er niet. Zo bezien vindt Saxe het leesgedrag in Nederland "schokkend”.
Bijleren
Saxe (1967) is tussen februari en april in Nederland in het kader van het Journalistenstipendium, de jaarlijkse uitwisseling van Nederlandse en Duitse journalisten die mede wordt gefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Voor iedere journalist die hierheen komt, gaat er een naar Duitsland en omgekeerd. Idee is dat deelnemers vakinhoudelijk bijleren en hun culturele blikveld verbreden. Het gastmedium kan een krant zijn, maar ook een radio- of tv-zender.
Saxe is een van de tien Duitsers die elk jaar meedoen. In Berlijn werkt zij op de internetredactie van Deutschlandradio, onderdeel van publieke omroep ARD. In Nederland zit zij op de mediaredactie van NRC Handelsblad, standplaats Rotterdam.
Schoner
Het krantengebruik is slechts één van de vele kleine en grote verschillen die Saxe opvallen tussen Nederland en Duitsland. Zo dutzen Nederlanders ook sneller, zegt zij - oftewel 'je' en 'jij' zeggen waar Duitsers vasthouden aan het formele 'Sie'. De sfeer op de redactie in Rotterdam, waar ruim honderd journalisten dagelijks het NRC Handelsblad maken, is überhaupt minder hiërarchisch, zegt zij. "Tijdens vergaderingen staat de deur van de hoofdredacteur gewoon open. Dat is in Duitsland ondenkbaar.” En natuurlijk het openbaar vervoer: dat is in Duitsland "véél schoner".
Saxe wilde naar een ander land omdat zij verlangde naar een andere omgeving, ze wilde "een kijkje over de schutting nemen”. Nederland was haar speciale wens: "Ik wilde weten hoe het land er uitziet sinds de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh.” Ze kende Nederland al uit haar studietijd in Amsterdam, begin jaren negentig studeerde ze daar literatuurwetenschap.
Een vriendin van destijds die later bij NRC aan de slag ging, tipte haar over de uitwisselingsplek bij de krant, waarop een hernieuwde kennismaking met Nederland volgde. Vergeleken met ruim tien jaar terug zijn sommige zaken veranderd: de stemming rondom de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart noemt zij "verhit”. "Nederlanders zien veel zaken, zoals integratie, nu vooral zwart in.” Voor NRC heeft zij de afgelopen twee maanden een weblog bijgehouden, waarop zij schrijft over de dingen die haar opvallen. "Mijn Nederlands wordt wel gecorrigeerd.”
Een vrij geluid
Als voormalig inwoner van de DDR kent Saxe de waarde van vrije media. De Berliner Zeitung die zij in haar jeugd las, werd gecontroleerd door de alleenheersende communistische partij, de SED (Socialistische Einheitspartei Deutschlands). Na de val van de Muur greep zij haar kans: na een studie cultuur- en literatuurwetenschap aan de Humboldt-Universität ging zij aan de slag bij Deutschlandradio.
Die zender is gevestigd in het gebouw van de vroegere RIAS (Rundfunk im amerikanischen Sektor/Radio in the American Sector) in de West-Berlijnse wijk Schöneberg. Het radiostation, financieel ondersteund door de Amerikanen, is legendarisch voor het vrije geluid dat het vertolkte in de vroege jaren van de Koude Oorlog, toen West-Berlijn omgeven was door communistisch Duitsland. "RIAS was vroeger de Feindsender. Dat ik daar nu werk, is heel bijzonder, symbolisch.”
Bij NRC Handelsblad heeft Saxe van dichtbij de lancering meegemaakt van nrc.next, de ochtendeditie van avondkrant NRC, bedoeld om jongeren die nu betaalde kranten links laten liggen, tot het lezen van een krant te bewegen. Een goed initiatief, vindt Saxe, die zelf ook nog een artikel in de avondkrant heeft gepubliceerd over de Duitse publieke omroep. "Uit de DDR weet ik hoe belangrijk vrije media zijn. Dat er een nieuwe krant wordt gestart, is heel bijzonder. Alleen al daarom hoop ik dat nrc.next slaagt.”
Reacties
Geen reacties aanwezig