SPD haalt absolute meerderheid in Hamburg
Uitslag niet representatief voor landelijke populariteit

Dat de SPD de verkiezingen zou winnen, was al langer duidelijk. Dat de winst zo groot is, kwam als een verrassing. De sociaaldemocraten van lijsttrekker Olaf Scholz haalden 48,3 procent van de stemmen. Daarmee hebben ze 62 van de 121 zetels in het parlement: één meer dan noodzakelijk voor een absolute meerderheid. Omdat in Duitsland een kiesdrempel van 5 procent geldt, komen niet alle partijen die meedoen in het parlement. Daardoor kan de SPD met 48,3 procent de absolute meerderheid hebben.

De CDU, die tot 2008 nog alleen regeerde in de Hanzestad, verloor bijna de helft van de stemmen. De partij haalde 21,9 procent tegen 42,6 in 2008. De afgelopen twee jaar vormde de CDU een coalitie met de GAL, de Hamburgse Groenen. Deze regering viel in november vorig jaar door “een gebrek aan stabiliteit en vertrouwen”, zoals de Groenen het formuleerden.

Eerder dat jaar was de Hamburgse CDU-burgemeester Ole von Beust afgetreden na een conflict over het onderwijsbeleid. Daarom moest de CDU de verkiezingen in met zijn kleurloze opvolger Christoph Ahlhaus. Hamburg is net als Bremen en Berlijn een stadstaat, waar de burgemeester aan het hoofd staat van de deelstaatregering

Bondsraad

Door de uitslag in Hamburg verliezen regeringspartijen CDU en FDP drie zetels in de Bondsraad, de vertegenwoordiging van de deelstaten, vergelijkbaar met de Eerste Kamer. Merkels regering heeft daar nu 31 van de 69 zetels. Om effectief te kunnen regeren heeft ze er 35 nodig, maar deze meerderheid is ze al langer kwijt, sinds de deelstaatverkiezingen in Noordrijn-Westfalen in mei 2010. De Hamburgse uitslag verandert de verhoudingen dus niet wezenlijk. De regering kan nog meer zetels verliezen bij de zes andere deelstaatverkiezingen die dit jaar nog volgen.

De nieuwe burgemeester Olaf Scholz (52) moet de komende jaren flink bezuinigen. De stad kampt met een schuld van 25 miljard euro, aldus Spiegel Online. Ook de woningnood en de omstreden uitbaggering van de Elbe, die de haven van Hamburg beter bereikbaar moet maken, liggen op zijn bord. Daarnaast speelt nog steeds de onderwijskwestie waar de vorige regering over viel en waar zijn eigen partij de SPD verdeeld over is. 

Landelijk effect

Over de populariteit van de SPD op landelijk niveau zegt de uitslag in Hamburg niet veel, aldus de Duitse verkiezingsanalisten van de Forchungsgruppe Wahlen. De winst van de SPD is volgens hen vooral regionaal te verklaren. Uit hun onderzoek blijkt dat de CDU werd afgestraft voor het beleid van zwart-groen van de afgelopen twee jaar, lijsttrekker Ahlhaus het slecht deed en SPD’er Scholz ook geliefd was bij kiezers van andere partijen.

De eerstvolgende deelstaatverkiezingen van belang zijn die op 27 maart in Baden-Württemberg. Volgens de laatste peilingen winnen de Groenen daar meer stemmen dan de SPD. De CDU staat er op verlies, maar heeft met 40 procent van de stemmen nog steeds een duidelijke voorsprong.