Oekraïnecrisis: Scholz zet Nord Stream 2 stop

De Russische president Poetin heeft de onafhankelijkheid van Donetsk en Loehansk maandagavond na een lang betoog op tv erkend. Kanselier Scholz (SPD) noemde die erkenning vanmiddag in een persconferentie in Berlijn "een harde breuk met het internationaal recht". Daardoor is een nieuwe situatie ontstaan, aldus Scholz, en dat betekent ook een herziening van het gebruik van de gaspijpleiding Nord Stream 2, die gas uit Rusland via de Oostzee naar Duitsland moet transporteren. De bondsregering heeft de vergunningsprocedure voor Nord Stream 2 voorlopig stopgezet, zei Scholz. 

Duitsland heeft de afgelopen weken in het midden gelaten of Nord Stream 2 ook echt in het sanctiepakket zal worden opgenomen bij een aanval van Rusland op Oekraïne. Het land kreeg eerder het verwijt te weifelend op te treden in de Oekraïnecrisis. Duitsland is de komende jaren aangewezen op gas omdat het zijn kerncentrales sluit en ook van kolen als energiebron wil afstappen. Met Nord Stream 2 was die gasvoorziening gegarandeerd, maar het project is omstreden, onder meer omdat het Duitsland en Europa afhankelijk maakt van Russisch gas. 

Scholz heeft het ministerie van Economische Zaken gevraagd een nieuwe beoordeling van de energievoorziening in Duitsland op te stellen met het oog op "wat in de afgelopen dagen is veranderd", zei hij. Dat zou consequenties kunnen hebben voor het Duitse energiebeleid. Duitsland is al langer bezig om zijn afhankelijkheid van gas te reduceren, zei Scholz vanmiddag, en om gas uit andere landen dan uit Rusland te importeren. Hij noemde daarbij Noorwegen en Nederland. Ook zal er nog veel meer wind- en zonne-energie moeten worden opgewekt, zei de kanselier.

VN-Veiligheidsraad

Vannacht is als reactie op Poetins toespraak de VN-Veiligheidsraad bijeen gekomen. Duitsland is geen lid van de VN-Veiligheidsraad, maar de Duitse ambassadeur bij de VN, Antje Leendertse, was wel bij het overleg aanwezig. Dat was bij de vorige bijeenkomst van de Veiligheidsraad ook al het geval vanwege Duitslands rol in het zogenoemde Normandië-format, waarbij Frankrijk en Duitsland bemiddelen tussen Oekraïne en Rusland, meldt Tagesschau. 

De VS, Groot-Brittannië en Frankrijk hebben vannacht al sancties tegen Rusland aangekondigd. Frankrijk zei in de Veiligheidsraad samen met de Europese partners aan een sanctiepakket te werken. Leendertse riep Rusland op terug te keren naar de diplomatie. Samen met de bondgenoten zal Duitsland "besliste en gepaste maatregelen" nemen als reactie op de Russische schending van het volkenrecht, aldus Leendertse voorafgaand aan de VN-vergadering tegen journalisten. Ze sprak van zware economische, politieke en geostrategische gevolgen. 

De buitenlandcommissie van de Bondsdag komt vandaag bijeen om over de Russische erkenning van Donetsk en Loehansk te spreken. Commissievoorzitter Michael Roth (SPD) wil "pijnlijke sancties voor het systeem-Poetin", die de mensen treffen "die met Poetin rijk zijn geworden". Belangrijk is dat de EU-landen het snel eens worden over sancties, aldus Roth.

De Europese Unie wil vandaag nog sancties tegen Rusland aankondigen, aldus Josep Borrell, de Europese Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid. Daarover beslissen de EU-ministers van Buitenlandse Zaken.

Update 23 februari: Kanselier Scholz blijft erbij dat Duitsland geen wapens levert aan Oekraïne, ook niet nu Rusland Donetsk en Loehansk heeft erkend en de regio is binnengetrokken. "We moeten Oekraïne niet met wapens beschermen, maar door als internationale gemeenschap de gelederen te sluiten", zei Scholz dinsdagavond op tv in het ARD-programma 'Brennpunkt'.  De situatie is nu "zeer bedreigend", zei de kanselier. Rusland heeft genoeg troepen aan de Oekraïense grens om het land geheel in te nemen. Maar Scholz houdt een restje hoop op een vreedzame oplossing, zei hij. 

Poetins acties hebben hem niet verrast, zei Scholz. "Ik ben teleurgesteld, maar niet onvoorbereid", liet hij weten. Uit eerdere gesprekken met Poetin - Scholz bezocht de Russische president vorige week en heeft maandag nog met hem getelefoneerd - had hij al opgemaakt dat die van plan was "iets aan de geografie van Europa te veranderen".