Duitsland herdenkt 'Pogromnacht' en 'Mauerfall'

In 1918 werd op 9 november de republiek uitgeroepen. In 1923 deed Hitler een mislukte greep naar de macht: de Bierkellerputsch. In de nacht van 9 op 10 november 1938 vielen nazi's Joden en Joodse instellingen en winkels aan in heel Duitsland. Op 9 november 1989 staken Berlijners massaal de grens tussen Oost- en West-Berlijn over en verloor de Berlijnse Muur zijn functie.

In Berlijn werden vanaf zondagmorgen de namen voorgelezen van de 55.696 Joden die in de hoofdstad zijn vermoord tijdens de Holocaust. Bondspresident Frank-Walter Steinmeier hield in zijn werkpaleis Schloss Bellevue een toespraak die draaide om het beschermen van de democratie. Lees meer bij Tagesschau

Veel Duitse steden hielden een eigen herdenking van de Novemberpogrome, zoals de Kristallnacht in Duitsland ook wel wordt genoemd (Deutsche Welle legt in dit artikel uit waarom in Duitsland de term Kristallnacht niet meer wordt gebruikt). In de app NaziCrimeAtlas worden 3000 plekken weergegeven die in november 1938 tot een plaats delict werden, schrijft de Süddeutsche Zeitung.

In München spraken vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap op de plek waar propagandaminister Joseph Goebbels in 1938 het signaal tot het geweld gaf: in de grote zaal van het Oude Raadhuis. Voor een gehoor van nazi-kopstukken maakte Goebbels destijds duidelijk dat het tijd was voor geweld. De politie zou zich afzijdig houden. De aanwezigen belden de instructies door naar de regionale afdelingen en zo kwam het nog dezelfde avond tot massaal geweld.

Nu rechtsextremisme weer terrein wint, mag de samenleving niet passief blijven, sprak de 93-jarige Charlotte Knobloch bij de herdenking. Zij maakte als kind die novembernacht mee. Bij de gedenksteentjes voor gedeporteerde Joden die door de stad verspreid liggen, werden kaarsen gebrand. Dit gebeurde ook in andere steden. Lees meer bij Süddeutsche Zeitung

Lees ook op Duitslandweb: 9 November: Veel grote geschiedenis op één dag (9 november 2023)

Duitse minister herdenkt Kristallnacht in Amsterdam (10 november 2025)

Val van de Berlijnse Muur

Ook de val van de Muur werd op veel plekken herdacht. Berlijn doet dat dit jaar met een 'Freedom Week' vol activiteiten van 8 tot 15 november. In het bezoekerscentrum van de Berlijnse Muur vertelden ooggetuigen zondag over hun ervaringen op 9 november 1989. In de resten van de muur die hier nog staan, werden bloemen gestoken.

Bekijk onze tijdlijn Val van de Muur