Louvre-rel overschaduwt Frans-Duits jubileum
'Franse weergave Duitse kunstgeschiedenis karikaturaal'

“Met geen enkel ander land heeft Duitsland zulke nauwe culturele banden als met Frankrijk. Zo’n uitgebreide presentatie van de Duitse kunst is nog nergens vertoond.” Met deze woorden kondigt de Duitse regering op haar website de tentoonstelling ‘De l’Allemagne’ aan.

Ook de Franse regering was vooraf blij met de tentoonstelling. “Door de kunst zullen wij onze Duitse vrienden beter begrijpen”, aldus de Franse premier Jean-Marc Ayrault bij de opening eind maart.

Karikatuur

Zijn woorden lijken nu een andere betekenis te krijgen. Het Louvre heeft Duitsland enkel op karikaturale en clichématige manier ‘begrepen’, schrijft de Duitse pers. Sterker nog, de tentoonstelling zou bedoeld zijn om de Duitse Sonderweg vanuit de kunst verklaren. Oftewel: de keuze van schilderijen en films legt uit waarom juist in Duitsland het nationaalsocialisme opkwam. "Een cultuurpolitiek schandaal" in tijden waarin het economisch al niet erg botert tussen de twee landen, aldus weekblad Die Zeit.

Frankrijk en Duitsland staan dit jaar uitgebreid stil bij de vijftigste verjaardag vanhet Élyséeverdrag, waarmee de oude aartsrivalen in 1963 vriendschap sloten. Maar de landen lijken zich politiek en economisch eerder van elkaar te distantiëren dan dat ze toenadering zoeken. Daar komt deze kunstrel nu bij. De tentoonstelling is geen vriendschappelijk overzicht van twee eeuwen Duitse kunst, schrijft Die Zeit. "Was de Duitse kunst altijd al op catastrofe en oorlog geprogrammeerd? Deze tentoonstelling suggereert dat."

De tentoonstelling op de benedenverdieping van het Louvre loopt sinds eind maart en bestaat uit tweehonderd Duitse werken uit de periode 1800 - 1939. Alleen al deze periode is reden voor kritiek. “Want, waarom heeft de tentoonstelling 1939 in de naam, terwijl er geen enkel kunstwerk uit 1939 te zien is?” vraagt de Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Riefenstahl

Niet alleen de jaartallen maar ook de rode draad van de tentoonstelling lijkt toe te werken naar de Tweede Wereldoorlog, zeggen de Duitse critici. De tentoonstelling begint met romantische landschappen van Caspar David Friedrich en eindigt met 'Olympia', de propagandistische film van Leni Riefenstahl over de Olympische Spelen in nazi-Duitsland in 1936. In deze opbouw is geen plek voor Bauhaus, de Duitse kunstschool voor toegepaste kunst die door de nazi's werd opgeheven. Onterecht, aldus Der Spiegel.

Opvallend genoeg was een Duitse organisatie - het Deutsches Forum für Kunstgeschichte in Parijs – mede-initiatiefnemer van de tentoonstelling. Volgens directeur Andreas Beyer delfde hij bij de overleggen met het invloedrijke Louvre het onderspit. Er werd alleen over de selectie van kunstwerken gesproken, daarna ging het museum zonder hem te vragen met de interpretatie aan de haal, zegt Beyer in Die Zeit.

Francofoob

Het Louvre vindt dat Dreyer hier eerder mee had moeten komen. “Hij was er bij alle vernissages bij en heeft zelfs aan de catalogus meegewerkt”, meldt het museum aan persbureau dpa. Museumdirecteur Henri Loyrette schrijft in een open brief aan Die Zeit geschokt en verdrietig te zijn over de ‘francofobe' reacties in de Duitse pers. “Het Louvre heeft de ambitie om de rijkdom en inventiviteit van de Duitse kunst te laten zien. Niet een of andere sinistere visie op Duitsland.”

Ook de Franse media berichten over de boze Duitse reacties. Volgens het Franse dagblad Le Croix komen die voort uit historische gevoeligheden tussen de beide landen. De druppel die tot de rel leidde, schrijft La Croix, is Dreyer die teleurgesteld zou zijn over het feit dat zijn oorspronkelijke plan, een tentoonstelling over Goethe en Weimar, niet doorging. Hij zou inmiddels zijn berispt door de Duitse ambassade en niet meer in het openbaar spreken, suggereert de Franse krant.

Of de rel nu is veroorzaakt door Dreyer, door stereotype denken van het Louvre of door lichtgeraaktheid van Duitse journalisten: de bezoekerscijfers van het Franse museum varen er in ieder geval wel bij. In de eerste twee weken kwamen dagelijks 3400 bezoekers naar de tentoonstelling over Duitse kunst. Daarmee overtrof het ruim de verwachtingen, aldus het Franse museum.