Columns

Historicus Krijn Thijs stuitte op spannende DDR-tapes, die hij graag wil horen. Het leidde tot een tergende worsteling met Oost-Berlijnse archieven. Niet alledaags, wel tekenend voor de druk en de onzekerheid waar de verwerking van de DDR-geschiedenis zo nu en dan nog mee te maken heeft.

Een bureau-collega klaagt in deze grieperige weken (heel) graag en (heel) veel over haar 'Kreislauf'. Ze zucht en steunt erbij, en haar toch al sterke hang naar drama krijgt een extra zwaarmoedige ondertoon. "Heb jij het ook?", vraagt ze, bijna hoopvol. "Nee", zeg ik: "Nederlanders hebben geen Kreislauf."

Het zijn confronterende momenten. Er wordt je gevraagd wat je doet voor je werk, je zegt dat je lesgeeft, er wordt licht gefronst. Vervolgens wordt er om toelichting gevraagd; studenten? Kleuters? Ah, pubers. De frons wordt al dieper. Dan volgt een hoge horde: er wordt gevraagd welk vak. Wat? Duits? 

Duitsland kan blijkbaar niets groots meer. 'Godzijdank’, denken vele Europese historici. Maar het verlies van groots denken leidt inmiddels tot puinhopen. Het land heeft weinig tot geen visie op de toekomst van de eurozone of de Europese Unie. Het kampt met torenhoge kosten en foute planning bij grote infrastructuurprojecten zoals het nieuwe, nog altijd niet afgewerkte vliegveld van Berlijn en het omstreden nieuwe treinstation in Stuttgart.

In de Kerstvakantie merkte ik het voor het eerst: ik ben hard op weg een goede Duitser te worden. Na tien jaar in Duitsland heb ik mij een van de belangrijkste thema’s van de Duitse inburgeringscursussen eigen gemaakt. Ik merkte dat niet in een kerk of concertzaal, maar gebogen over de vuilnisbak in Nederland.

Wat waren de belangrijkste krantenkoppen in Duitsland in de eerste dagen van het nieuwe jaar? Een mij onbekende Schlagerstar, van mijn leeftijd, heeft een nieuwe liefde van 18 lentes jong, honderden Duitsers zijn ingesneeuwd in Berchtesgaden en de e-mail- en Twitter-accounts van vele Bondsdagleden zijn geplunderd, waardoor de nieuwe politieke ster, Robert Habeck van de Groenen, direct zijn Facebook- en Twitter-accounts opdoekt. Maar wat Duitsland het meest bezighoudt, is dat het uit is tussen Duitslands grootste popster, Helene Fischer, en haar bijna even beroemde geliefde. Dat zijn pas echte problemen.

‘Gelukkige Felix!’ stuurt een vriendin me op 1 januari om 00:32 uur.Ik ben in Berlijn op een feestje bij vrienden thuis. In de gang hangt een rek met verkleedkleren, in de badkamer wordt geschminkt. Ik heb mezelf in een witglanzend broekpak gehesen, een Duits meisje met een knalroze pruik heeft vier regenbogen op mijn gezicht getekend. Ik ben me net aan het afvragen of ik niet eigenlijk te oud ben voor dit soort toeren, of hoe het anders komt dat ik niet helemaal in de stemming ben, als ik het berichtje krijg.

Tot verrassing van docente Duits Iduna Paalman spreekt een leerling haar aan op Annegret Kramp-Karrenbauer, de opvolgster van Merkel als voorzitter van de CDU. Hij is bezorgd. "Ze schijnt tegen het homohuwelijk te zijn."

De ‘Parrot Sketch’ is een van mijn favoriete scènes van Monty Pythons ‘And Now for Something Completely Different’. John Cleese probeert in de dierenwinkel zijn overduidelijk dode papegaai tot leven te wekken. ‘Wakey, wakey’, wakker worden! Ook Duitsland moet wakker worden. Het is nog niet wijlen, maar het is wel tijd voor een luid ‘wakey, wakey’.

De ochtend nadat Merkel heeft besloten haar voorzitterschap van de CDU op te geven, bungelen mijn voeten ontspannen in het water van een Zuid-Italiaans zwembad - en ik lees met stijgende verbazing dat het progressieve deel van het westen in deze barre tijden nu ook nog de ‘hoop’ op haar herverkiezing wordt ontnomen.