Achtergrond

De Russische inval in Oekraïne heeft tot een ongekende ommezwaai, een Zeitenwende, in de Duitse buitenlandse en defensiepolitiek geleid. Hanco Jürgens en Marja Verburg van het Duitsland Instituut spreken met podcastmaker Maarten Westerveen over de achtergronden en de gevolgen van wat er de afgelopen week in Duitsland is gebeurd.

In één weekeinde heeft Duitsland een complete ommezwaai gemaakt in zijn buitenlandse en defensiepolitiek. De bondsregering gaf haar weigering op wapens naar Oekraïne te sturen, stemde in met de uitsluiting van Russische banken uit het internationale bankensysteem Swift en besloot tot ongekende investeringen in de eigen defensie. "Duitsland breekt met de fundamenten waaraan de republiek decennia heeft vastgehouden."

Bijna dertig jaar was de linkse terreurbeweging Rote Armee Fraktion actief. De extreem gewelddadige acties van de RAF en het repressieve antwoord van de staat daarop maakten veel los in Duitsland in de jaren zeventig, tachtig en negentig. Dat deze geschiedenis nog steeds fascineert, is te merken aan de vele documentaires, podcasts en andere producties die zijn verschenen over de groep die zich eerst Baader-Meinhof-Gruppe en later RAF noemde. Een selectie.

Kanselier Scholz heeft de militaire aanval die Rusland vannacht op Oekraïne is begonnen, scherp veroordeeld. "Dit is Poetins oorlog", zei Scholz vanmorgen in een statement voor de pers. "Rusland zal daarvoor een bittere prijs betalen." De EU heeft harde sancties aangekondigd. Die zullen ook Duitsland raken. 

De Groenen zijn voortvarend en duidelijk als het op Rusland aankomt; coalitiepartner SPD stelde zich tot deze week terughoudender op. Waar komen hun posities vandaan? Christie Miedema, eerder verbonden aan het Duitsland Instituut, heeft zich voor haar proefschrift verdiept in de Duitse Ostpolitik van de jaren tachtig, de omgang met de landen achter het IJzeren Gordijn. "Een kleine duik in het verleden kan helpen het heden beter te begrijpen", schrijft zij in deze gastbijdrage over de richtingenstrijd in de Groenen destijds.

Duitsland discussieert sinds december over een vaccinatieplicht. Voor de zorg is die al besloten: vanaf medio maart moeten alle zorgmedewerkers tegen corona zijn gevaccineerd. Over een algemene vaccinatieplicht voor iedereen vanaf 18 jaar is nog geen overeenstemming bereikt. Met de opkomst van de minder besmettelijke omikronvariant is de discussie veranderd. De risico’s van een besmetting zijn lager, de zorg staat minder onder druk en vaccinatie biedt geen zekerheid tegen besmetting.

Kanselier Scholz heeft vanmiddag aangekondigd de vergunningsprocedure voor de gaspijpleiding Nord Stream 2 voorlopig stop te zetten. Dit als reactie op de Russische erkenning van de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loehansk in Oost-Oekraïne. Vannacht hebben Duitsland, de VS en Frankrijk die Russische erkenning scherp veroordeeld. Regeringsleiders Biden, Macron en Scholz noemen die in een met elkaar afgestemde verklaring een breuk met de vredesakkoorden van Minsk die ze niet onbeantwoord zullen laten. Update reactie Scholz bij de ARD onderaan dit artikel 

In de herfst- en wintermaanden kan het in Noordwest-Europa flink stormen. Zware stormen krijgen namen en de oplettende weerliefhebber zal niet ontgaan zijn dat stormen in Nederland en Duitsland verschillende namen hebben. De zware storm die vorige week over beide landen raasde, heette in Nederland Eunice en in Duitsland Zeynep.

Deze zaterdag is het precies twee jaar geleden dat er in de Hessische stad Hanau negen bezoekers van twee lokale shishalounges werden doodgeschoten. De rechtsextremistische dader beroofde daarna zichzelf en zijn moeder van het leven. De autoriteiten blijken zowel voor als na de moorden veel steken te hebben laten vallen, tot woede van de nabestaanden. De aanslag wordt zaterdag in meer dan zestig steden herdacht.

In de nacht van 16 op 17 februari is het precies zestig jaar geleden dat in verschillende delen van Noord-Duitsland de dijken doorbraken tijdens een stormvloed. Vooral Hamburg werd zwaar getroffen. De watersnoodramp van 1962 eiste 340 levens.