Achtergrond

Lügenpresse, Lügenpresse klinkt het op demonstraties van anti-islambeweging Pegida en de rechts-populistische AfD. Leugenpers. De kreet wordt in Duitsland steeds weer gebruikt om wantrouwen tegen media uit te drukken. Velen associëren de term met de tijd van het nationaalsocialisme, maar het woord kent een langere geschiedenis.

Een replica van het beroemde Berlijnse Holocaustmonument in de tuin van een nationalistische politicus, of een Romeinse arena waar het publiek zich kan vergapen aan de show ‘vluchtelingen vreten’. Het zijn twee van de opvallendste acties van het Duitse kunstenaarscollectief Zentrum für Politische Schönheit (ZPS). Politiek bedrijven met de middelen van het theater is hun doel. Op de themamiddag sociale bewegingen op 1 november in Amsterdam vertelt activiste Cesy Leonard over de ZPS-acties.

Een ruime meerderheid van de Duitsers, mannen én vrouwen, beoordeelt het #metoo-debat als positief. Ook vinden ze dat gelijke behandeling van man en vrouw in Duitsland grotendeels is verwezenlijkt. Maar dat laatste blijkt in de praktijk nogal tegen te vallen. Op de themamiddag sociale bewegingen op 1 november in Amsterdam spreekt onder meer de Duitse feministe Jasna Strick over vrouwenrechten en emancipatie.

Robert Habeck, voorzitter van Bündnis 90/Die Grünen, is een duizendpoot. Nieuw aan het roer van de partij wil hij van de Groenen de sterkste centrumlinkse partij maken. Maar hij is ook schrijver, met een fascinatie voor revolte. Hij schreef het toneelstuk ‘Neunzehnachtzehn’, over de matrozenopstand in Kiel. Op de themamiddag sociale bewegingen op 1 november spreekt Habeck in Amsterdam en is er een theaterlezing van zijn stuk. 

In Duitsland keren rechtse bewegingen zich tegen het establishment. Populisme-expert Koen Vossen gaat op 1 november in gesprek met socioloog Thomas Wagner over deze nieuw rechtse en populistische bewegingen in de themasessie Wer ist 'das Volk'. Ter voorbereiding een handige lijst met artikelen en boeken over dit thema.

Met de arrestatie van de neonazi-terreurgroep Revolution Chemnitz op 1 oktober werd duidelijk: journalisten zijn expliciet doelwit van rechts geweld. De zeven verdachten wilden aanslagen plegen op politici én journalisten, volgens de politie. De beroepsgroep waarschuwt dat het consequente journalisten-bashen door rechtspopulisten leidt tot geweld.

Bij de verkiezingen in Beieren heeft de christendemocratische CSU een flinke nederlaag geleden. De partij heeft in de voorlopige einduitslag 37,2 procent van de stemmen gehaald en is daarmee haar absolute meerderheid kwijt. De Groenen zijn met 17,5 procent de tweede partij, daarna volgen de regionale Freie Wähler en de AfD. De SPD in Beieren is gehalveerd.

Op 14 oktober kiest de belangrijke en rijkste Duitse deelstaat Beieren een nieuw deelstaatparlement. Erg spannend waren die verkiezingen de laatste decennia niet: de christen-democratische CSU haalde vrijwel altijd een absolute meerderheid. Maar dit keer is alles anders. (geactualiseerd op 12 oktober)

Duitse firma’s trekken zich massaal terug uit Iran. Volkswagen is het nieuwste bedrijf dat overweegt zijn activiteiten in het Midden-Oosten terug te schroeven. De ondernemingen reageren daarmee op de zware sancties die de VS Iran heeft opgelegd en op de druk die de Amerikaanse ambassadeur Grenell op hen uitoefent.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima brengen van woensdag tot en met vrijdag een werkbezoek aan de deelstaten Rijnland-Palts en Saarland. Met hen mee reist een handelsmissie onder leiding van minister voor Buitenlandse Handel Sigrid Kaag en minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge. Thema’s zijn digitalisering, eHealth en ouderenzorg.