Lezing & gesprek | Hanno Sauer: The History of Morality
Radboud Reflects

Sauer stelt dat waarden als hulpvaardigheid, samenwerking, respect, eerlijkheid, dapperheid en bezit voor ons allemaal belangrijk zijn. Verschillen in waarden zijn vooral toe te schrijven aan sociaal-economische omstandigheden, niet aan uiteenlopende morele ideeën.

Vooruitgang
Moraal is volgens de filosoof de basis van onze samenleving. Niet omdat ze in de hoofden van mensen zit, maar omdat ze in onze steden en dijken, wetten en gewoontes, in onze feesten en oorlogen zit. We hebben een idee van morele vooruitgang en dit idee maakt samenlevingen ontvankelijk voor sociale verandering en technische innovatie. 'Dat hebben we altijd zo gedaan!' wordt vervangen door 'Wat kunnen we hier nog verbeteren?'. Traditie door innovatie.

Geschiedenis
Hanno Sauer vertelt in zijn boek Moraal. Goed en kwaad van prehistorie tot polarisatie de geschiedenis van de mensheid aan de hand van moraal. Daarbij kijkt hij naar hoe mensen leven ten opzichte van elkaar en wat ze wel of niet gepast vinden. We denken dat we tegenwoordig heel morele wezens zijn. We weten wat goed is en wat kwaad is en zijn zo beschaafd dat we voornamelijk het goede doen. Maar is dit wel zo? Hoe komt het dan dat we steeds meer autocratische regimes krijgen met ideeën over wie er op basis van etniciteit en identiteit wel of niet bij horen? En dat we niet in staat lijken de razendsnelle klimaatverandering tegen te houden? In hoeverre is moraliteit iets van de moderne mens?

Schaduwzijde
De belangrijkste lessen die Hanno Sauer ziet op basis van zijn onderzoek naar de geschiedenis van de moraal, is dat al onze morele waarden en principes een schaduwzijde hebben. Tegenover elke morele winst, elk geval van vooruitgang, staat een overeenkomstig verlies. En omgekeerd zelfs de slechtste daden en het slechtste beleid hebben meestal een morele motivatie. Moraliteit is een krachtig sociaal middel, maar net als alles kan ze misbruikt worden. We moeten oppassen voor mensen die onder het mom van moraliteit het slechte met anderen voorhebben.

Hanno Sauer vertelt het verhaal van ons geweten, vanaf het ontstaan van ons vermogen om samen te werken vijf miljoen jaar geleden tot de polarisatie die ons vandaag in de greep houdt. Hij laat zien welke biologische, culturele en historische ontwikkelingen onze morele waarden hebben gevormd. Kom en stel je eigen vragen.

Na zijn lezing gaat Hanno Sauer in gesprek met cognitiefilosoof Marc Slors. Student Filosofie Saar Boter is de gespreksleider. 

Over de sprekers
Hanno Sauer is filosoof en doceert ethiek aan de Universiteit Utrecht. Hij leidt een Europees onderzoeksproject naar morele vooruitgang. Eerder publiceerde hij Moral thinking, fast and slow. Zijn laatste boek is Moraal. Goed en kwaad van prehistorie tot polarisatie (2023).

Marc Slors is hoogleraar Cognitiefilosofie aan de Radboud Universiteit. Zijn huidige onderzoek richt zich op de relatie tussen cognitie en cultuur. Eerder werk richtte zich op de filosofie van de neurowetenschappen, vrije wil, sociale cognitie en het zelf.

Deelname

• Gratis voor studenten (WO, HBO, MBO), scholieren en Radboud Reflects-abonnees (meer informatie over het abonnement) 
• € 5, - voor medewerkers van de Radboud Universiteit en Radboudumc en Alumni Benefit Card-houders
• € 7,50 voor anderen

Tickets

Radboud Reflects Certificaat voor studenten