Schmidt waarschuwt voor dominant Duitsland
Oud-kanselier uit kritiek op optreden regering in eurocrisis

SPD-icoon Helmut Schmidt mengde zich 4 december in de discussie over de rol van Duitsland in Europa. De bijna 93-jarige oud-kanselier hield op het SPD-partijcongres in Berlijn ruim een uur lang een vurig betoog voor Europese solidariteit. Hij ziet overal ter wereld nieuwe economische machtsblokken opkomen, terwijl het Europese aandeel in de wereldeconomie afneemt: “Als we als Europeanen een rol van betekenis willen spelen in de wereld, dan kunnen we dat alleen samen. Want als individuele staten kan men ons over een tijdje alleen nog maar in promille meten.”

Achterdocht

Schmidts betoog voor Europese solidariteit kwam op een moment dat Duitsland politiek geïsoleerd dreigde te raken door zich tegen gezamenlijke euro-obligaties te verzetten. Daarnaast ontstond er in Europa achterdocht over de Duitse leidersrol. Dat ongemak werd versterkt door uitspraken van politici van de regeringspartijen. CDU-fractievoorzitter Kauder zei onlangs: “Europa spreekt Duits”, terwijl CSU-topman Dobrindt zich in een interview met Die Welt voor meer soevereiniteit van de nationale overheden uitsprak en zich liet ontvallen dat “de Duitse invloed Europa goed doet.” Schmidt kan geen begrip voor dit soort uitlatingen opbrengen en noemt ze “schadelijke, Duits-nationalistische krachtpatserij.”

Schmidt is -als lid van de oppositiepartij SPD- niet te spreken over het Europabeleid van de huidige regering. Hij herinnert zijn toehoorders eraan dat het wantrouwen jegens Duitsland een belangrijk motief achter Europese integratie was. Zonder namen te noemen bekritiseert Schmidt bondskanselier Merkel: “Wie het oorspronkelijke motief voor Europese integratie niet heeft begrepen, mist de absolute voorwaarde om voor de huidige Europese crisis met oplossingen te komen.” Duitsland moet zich niet laten verleiden de leidersrol op zich te nemen, omdat “bij bijna al onze buurlanden een latent wantrouwen tegen ons Duitsers bestaat.” Dit kan het einde van de Europese eenwording betekenen, aldus Schmidt. Daarnaast hekelt hij minister Westerwelle van Buitenlandse Zaken die volgens hem “tv-geschikte optredens in Tripoli, Caïro en Kabul” belangrijker vindt dan Europa.

Historische plicht

Volgens Schmidt is een gezamenlijke schuld van de lidstaten de enige optie om de crisis structureel op te lossen. Duitsland moet hier ook in mee en mag zich niet uit ‘nationaal-egoïstische’ overwegingen verzetten. De Europese Unie mag niet tot slechts een verbond van staten vervallen: “De Europese Unie moet een dynamisch, zich ontwikkelend verbond blijven.” Als Europa breekt, vervalt het in een vooroorlogse staat van nationale rivaliteit en afgunst en dat mag nooit meer gebeuren, meent de sociaaldemocraat. “Duitsers hebben een historische plicht in de huidige situatie de Grieken en andere landen diepgaande solidariteit te tonen.”

Tot slot heeft Duitsland wat Schmidt betreft niets te klagen, nu het andere landen financieel uit de brand moet helpen. Jarenlang hielden de Duitsers zich zelf niet aan de regels. Bovendien hebben ze de huidige overschotten te danken aan de tekorten van andere staten: “Hun schulden zijn een gevolg van onze vorderingen.”