Lily Sprangers
27 maart 1956 - 29 oktober 2024

Het nieuws van het overlijden van Lily Sprangers heeft ons diep geraakt. Zij heeft als oud-directeur en mede-oprichter van het Duitsland Instituut een belangrijke rol gespeeld in de verbetering van de Nederlands-Duitse betrekkingen vanaf midden jaren negentig. Voor veel van onze (oud-)medewerkers was ze bovendien een grote inspiratiebron. Lily was al langer ziek, maar haar overlijden kwam toch onverwacht snel. Het is onvoorstelbaar dat deze gedreven, geestige en energieke vrouw er niet meer is.

Toen wetenschappelijk directeur Maarten Brands het Duitsland Instituut bij de Universiteit van Amsterdam (DIA) in 1996 op verzoek van het ministerie van Onderwijs oprichtte, vroeg hij daar Lily als zakelijk directeur bij. Ze heeft het DIA vanaf de grond opgebouwd. In die begindagen zette ze eigenhandig Ikea-kasten in elkaar en liet ze telefoonlijnen aanleggen, maar verzamelde ook een team van enthousiaste medewerkers om zich heen. “Dat was haar grootste kracht: ze wist dat het draait om mensen”, herinnert een collega uit die begintijd zich. “Je hebt een goede ploeg nodig en ze wist ook hoe ze een team mensen aan zich kon binden.”

Met haar tomeloze energie en doorzettingsvermogen zorgde ze ervoor dat het DIA in de jaren daarna een continue factor van betekenis in Nederland werd. Lily was verantwoordelijk voor het niet-wetenschappelijke deel van onze werkzaamheden en onder haar dagelijkse leiding ontstond een uitgebreid en uiteenlopend programma. Zo was ze de spil van de succesvolle reeks Nederlands-Duitse Conferenties en aanjager van belangrijke onderwijscongressen en journalistenreizen. Ze had bovendien een goed strategisch inzicht en ze was een uitstekend netwerker. Zo wist ze onze werkzaamheden breed onder de aandacht te brengen, niet in het minst ook bij de media. En dat in een tijd waarin Duitsland nog weinig positieve associaties bij veel Nederlanders opriep.

Voor het netwerk van het DIA was Lily een graag geziene samenwerkingspartner. Ze kreeg dingen gedaan en legde graag veel en makkelijk relevante verbindingen. Voor haar bijzondere inzet voor de Nederlands-Duitse betrekkingen ontving Lily in oktober 2001 het Bundesverdienstkreuz, een erkenning voor de relevante impulsen die zij gaf aan het contact tussen Nederland en Duitsland, op politiek, ambtelijk en maatschappelijk niveau.

Voor haar medewerkers vormde Lily de motor van het werk en was ze een belangrijke inspiratiebron. Ze had een groot gevoel voor humor en kon iedereen meekrijgen in haar plannen, hoe absurd die soms ook leken. Achteraf bleek ze goed te hebben gezien dat die zouden werken. “Het was gewoon altijd leuk”, herinnert een oud-medewerker zich. “Het is heel knap als je voor elkaar krijgt dat iedereen een stapje harder wil lopen.” Verschillende oud-collega’s passen de lessen van Lily nog steeds toe in hun werk. “Ik heb van haar geleerd dat je dingen gewoon moet doen, vertrouwen dat het goed gaat en als het mis gaat, leer je daarvan.” Tegelijkertijd zorgde Lily ervoor dat bij belangrijke bijeenkomsten alles tot in de puntjes was voorbereid. “De manier waarop zij draaiboeken maakte, dat doe ik nog steeds en dat leer ik ook aan mijn medewerkers.”

Lily was wars van conformisme. Voor haar was iedereen gelijk en ze sprak iedereen ook als zodanig aan. Dat leidde soms tot verwondering of verwarring bij partners, zeker ook in Duitsland, die zo’n directe aanpak niet gewend waren. Maar door haar humor en haar charme leidde dat vrijwel nooit tot problemen. En toen de minister van Onderwijs een keer op bezoek kwam, vond ze het volkomen vanzelfsprekend dat ze haar ook de portier voorstelde van het UvA-gebouw waar we werkten.

De herinneringen aan Lily zijn net zo talrijk als de anekdotes die zij altijd paraat had, op kantoor, onderweg naar conferenties, of bij haar thuis, als ze haar medewerkers te eten had uitgenodigd. Ze dreef daarbij graag de spot met zichzelf, “zoals wij in het Interbellum nog hebben meegemaakt”, “zo deden we dat toen, voor de Tweede Wereldoorlog”.

Lily was bijna 12 jaar lang voor het DIA een enthousiast en daadkrachtig directeur. We zijn haar veel dank verschuldigd voor alles wat zij voor de Nederlands-Duitse betrekkingen, maar ook voor de talloze DIA-medewerkers en -stagiairs heeft betekend. De afgelopen week merkten we dat ook degenen die haar al meer dan een decennium niet hadden gezien, nog steeds goede herinneringen aan haar hebben. Hoofdrol in die verhalen speelde steeds weer Lily’s humor en hoeveel er werd gelachen.

We zullen Lily enorm missen en we wensen haar familie en vrienden veel sterkte dit grote verlies te dragen.