Wouter Meijer
#lievelingsboek: Der Turm

NOS-journalist en Duitsland-kenner Wouter Meijer tipt het boek Der Turm van Uwe Tellkamp. 

In de familiekroniek ‘Der Turm’ (2008) van Uwe Tellkamp wordt de DDR in haar laatste jaren beschreven. Richard en Anne Hoffmann wonen in een villawijk op de heuvels aan de oever van de Elbe in Dresden. Hun zoon Christian wil arts worden, net als zijn vader. Om tot de geneeskundestudie te worden toegelaten moet hij zijn dienstplicht verlengen. In dienst komt Christian herhaaldelijk in de problemen en belandt zelfs in de gevangenis.

Zijn vader Richard is succesvol maar kan door de veiligheidsdiensten worden gechanteerd omdat hij ooit een vriend heeft verraden en een affaire heeft met een collega.

De familieleden worstelen voortdurend met de vraag hoe om te gaan met het communistische systeem: moeten zij protesteren, negeren, meedoen of vluchten? Wie wil weten hoe het was om in de DDR te leven, moet dit boek lezen.

Over Uwe Tellkamp

Uwe Tellkamp werd in 1968 geboren in Dresden en groeide op in de communistische dictatuur die de DDR was.  Hij was meerdere jaren dienstplichtig onderofficier in het leger van de DDR, De NVA. Ook in de laatste maanden voor de val van de Muur was Tellkamp nog soldaat. Hij maakte na het einde van de DDR zijn studie geneeskunde af in Leipzig, New York en Dresden. Tot 2004 werkte Tellkamp als arts. Sindsdien is hij schrijver. Hij woont sinds 2009 weer in de wijk waar hij opgroeide en die hij beschrijft in Der Turm.

Tellkamp heeft zich in het afgelopen jaar aangesloten bij de beweging die bang is voor islamisering en de komst van meer vluchtelingen naar Duitsland. Hij hekelt de Duitse 'meningsdictatuur'. Dat een grote Duitse schrijver zich ontwikkelt tot rechtspopulist, daar hebben veel Duitse intellectuelen moeite mee. Hij kreeg veel kritiek.

Stroming: Wendeliteratur

Literatuur vormde in de jaren na de val van de Muur een mogelijkheid om de snelle maatschappelijke veranderingen te becommentariëren en te verwerken. Recensenten zagen in nieuwe romans graag een historische duiding van het jongste verleden. De boeken over de DDR en de ontwikkelingen eind jaren tachtig, de periode van die Wende (de ommekeer),  worden Wendeliteratuur genoemd. ‘Der Turm’ hoort hier zeker bij, maar ook bijvoorbeeld een boek als ‘In zeiten des abnehmenden Lichts’ van Eugen Ruge uit 2011. Meer over Wendeliteratur in het naslagwerk