Obama roept in Berlijn op tot samenwerking
Nieuws

“Ik ben een trotse inwoner van de Verenigde Staten”, begon Obama zijn toespraak gistermiddag, “maar ook een wereldburger”. Eén die – met een Amerikaanse moeder en een Keniaanse vader – veel aan “de vrijheid van het Westen” te danken heeft. En zo kwam hij op Berlijn: “Geen stad kent de betekenis van vrijheid zo goed. Hier hebben burgers nooit opgegeven en de vlam van hoop levend gehouden.” Om bij zijn boodschap uit te komen: “Berlijn is de plek waar Amerikanen en Duitsers hebben geleerd samen te leven en samen te werken.”

Daarmee was de toon gezet. Obama riep op tot meer samenwerking tussen Europa en de Verenigde Staten bij problemen als klimaatbeheersing, energie en de kernwapenstrijd met Iran. “Amerika heeft geen betere partner dan Europa”, aldus de man die de 44e president van de Verenigde Staten wil worden. Amerika heeft de hulp van Europa nodig, betoogde hij: in Afghanistan, in Irak, in de strijd tegen terrorisme.

200 duizend bezoekers

De Berlijnse bevolking was massaal toegestroomd om Obama te zien spreken bij de Siegessäule, de overwinningszuil met de gouden engel in het hart van de hoofdstad. Alleen tijdens Oud- en Nieuw, bij belangrijke voetbalwedstrijden of bij de Love Parade staan er duizenden mensen op deze plek – en dan gaat het meestal om tienduizenden, niet om honderdduizenden bezoekers.

De laatste keer dat het een Amerikaanse gelegenheid betrof waarvoor de mensen naar de Siegessäule kwamen, was in 2003, bij de grote demonstratie tegen de oorlog in Irak. Die was tegen Bush gericht. Voor de Duitsers was Obama gisteren het tegenwicht van de huidige president, de nieuwe hoop na de Bush-jaren, de man met de nieuwe boodschap. En hoewel die grotendeels gericht was aan het kiezersvolk thuis, ging die er bij de Duitse fans in als zoete koek.

Vooral toen Obama opriep de muur tussen christenen, moslims en joden te slechten, klonk luid gejuich, evenals toen hij het had over “van elkaar leren” en “wederzijds vertrouwen” tussen Amerika en Europa. De reactie van de menigte nam proporties aan van “religieuze verering”, aldus de Duitse media. Obama was gisteren “de heilsbrenger”, de “Messias”, op wie Duitsland en Europa “hun hoop vestigen”.

Duitse offers

Duitse politici van zowel regerings- als oppositiepartijen waren ook eensgezind positief over het optreden van de Amerikaanse presidentskandidaat. Berlijns burgemeester Klaus Wowereit (SPD) noemde Obama’s boodschap “sterk en moedig". Het is een "teken dat de Amerikaanse politiek nieuwe accenten zet.” Voormalig CSU-leider Stoiber vond dat “de jonge senator belichaamt waar de mensen naar verlangen: charisma en leiding.”

Buitenlandwoordvoerders van de regering noemden de rede “indrukwekkend”. Obama riep volgens hen op de transatlantische band te versterken, om gemeenschappelijke problemen op te kunnen lossen. “Dat betekent ook samen de lasten dragen en offers brengen.”

Vooral dat laatste is de boodschap die Obama volgens de Duitse toonaangevende economische krant Handelsblatt en volgens Duitse politieke experts wilde overbrengen. Of nou democraat Obama of zijn republikeinse concurrent John McCain de verkiezingen wint, de tijd dat Amerika alleen opereerde op het wereldtoneel lijkt voorbij. “De volgende Amerikaanse president zal de Duitse regering meer aan haar verantwoordelijkheden houden”, aldus politiek wetenschapper en Merkel-biograaf Gerd Langguth. “Die Duits-Amerikaanse betrekkingen kunnen daarom nog wel eens moeilijker worden.”

'Obamania'

Omdat Obama volgens media en politici vooral een “perfecte verkiezingscampagne” had gevoerd en geen “historische rede” had gehouden, was het uiteindelijk juist geweest dat de senator niet voor de Brandenburger Tor had gesproken.

Dat was wat de Amerikaan zelf graag had gewild, maar niet mocht van kanselier Angela Merkel. Hij was tenslotte nog geen president zoals Reagan en Clinton, die wel op die historische plaats hebben gesproken. Na de discussie over de locatie van de rede, die enkele weken geleden begon, was alles wat het bezoek van Obama betrof, nieuws: waar de man at, zou slapen, met wie hij hoe lang zou spreken, tot en met een mogelijk bezoek aan het fitnesscentrum in Hotel Adlon – niets bleef onvermeld.

Obama’s bezoek aan Berlijn maakte onderdeel uit van een reis van de huidige senator van Illinois door het Midden-Oosten en Europa. Eerder deze week was hij in Irak, vanavond wordt hij door de Franse president Nikolas Sarkozy ontvangen in Parijs. Daarna staat Londen op het programma.

                                                       Spiegel Online / Heute.de / Welt.de / FAZ.NET

Afbeeldingen:

Obama spreekt in Berlijn: Hidde van der Wall voor het Duitslandweb
Menigte rond de Siegessäule: helter-skelter, www.flickr.com
Obama en Merkel: Barack Obama, www.flickr.com