Deelstaten willen 8 mei als bevrijdingsdag vieren

Het is vrijdag 30 jaar geleden dat oud-president Richard von Weizsäcker tijdens zijn beroemd geworden rede in de Bondsdag voor het eerst uitsprak dat 8 mei ook voor Duitsland een dag van bevrijding is. Het maakte diepe indruk. Voor veel van Von Weizsäckers land- en tijdgenoten betekende 8 mei 1945 capitulatie, verlies en nederlaag. Dat benoemde de president ook. De 8e mei is voor Duitsers daarom ook geen dag om feest te vieren, zei hij. (Lees de rede in het Duits)

Nu, 30 jaar later, discussieren de deelstaatparlementen van Berlijn en Thüringen over de vraag of 8 mei niet toch een officiële herdenkingsdag moet worden waarop de bevrijding van het nationaal-socialisme wordt gevierd. In Mecklenburg-Voorpommeren wordt 8 mei al sinds 2002 als officiële dag van bevrijding gevierd, in Brandenburg is op 30 april besloten dat voortaan te doen. 

'Bevrijding van het nationaal-socialisme'

In Berlijn hebben Die Linke en de Piratenpartei een voorstel ingediend om de dag van de capitulatie voortaan te vieren als “dag van de bevrijding van het nationaal-socialisme”. Ook burgemeester Michael Müller, zijn partij de SPD en die Die Grünen in de hoofdstad zijn daarvoor. 

Maar de CDU is tegen, bleek vanmiddag. De partij vindt de jaarlijkse herdenking van de bevrijding van Auschwitz op 27 januari en de talrijke gedenkplaatsen in de hoofdstad voldoende, schrijft Die Welt. Ook waren na de bevrijding niet alle mensen in Duitsland vrij, aldus CDU-politicus Andreas Gram. Hij wil de nazi-dictatuur niet met die van de DDR vergelijken, zei hij, “maar feit blijft dat alle mensen in Duitsland pas in 1989 met de val van de Muur vrij waren”. De discussie wordt de komende tijd verder gevoerd in verschillende parlementscommissies.

Thüringen

In de Oost-Duitse deelstaat Thüringen willen de regeringspartijen Die Linke, de SPD en Die Grünen 8 mei een officiële herdenkingsdag maken. Daarmee krijgt de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog een andere status dan andere herdenkingsdagen. De partijen hebben daartoe vandaag een wetsvoorstel ingediend. Zo moet “de herinnering aan deze cruciale gebeurtenis van 70 jaar geleden in het publieke domein en voor toekomstige generaties behouden blijven”, staat in het voorstel. De oppositiepartijen CDU en AfD zijn tegen, maar die hebben geen meerderheid in het parlement.

De Bondsdag en de Bondsraad herdenken de capitulatie vrijdag samen een uur voor het begin van de normale parlementaire zitting. De beroemde en gerenommeerde historicus Heinrich August Winkler houdt een toespraak.

Rusland

Rusland herdenkt het einde van de Tweede Wereldoorlog op 9 mei. De capitulatie van de Wehrmacht in 1945 werd zo laat ‘s avonds van kracht, dat het in de Sovjet-Unie al 9 mei was. Kanselier Merkel heeft, gezien Ruslands rol in de Oekraïnecrisis, al in maart laten weten niet bij de grote militaire parade aanwezig te zijn die Rusland op 9 mei houdt. Ook de regeringsleiders van de VS, Groot-Britannië, Polen en de Baltische Staten hebben dit jaar afgezegd. Op 10 mei gaat Merkel wel naar Moskou, waar ze samen met Poetin het graf van de onbekende soldaat bezoekt.

In 2010 was Merkel wel bij de militaire parade in Moskou. Vijf jaar eerder was haar voorganger Schröder voor het eerst voor de herdenking uitgenodigd. Dat werd als een mijlpaal in de betrekkingen tussen de voormalige vijanden gezien.