Rechter deelt klap uit aan regering NRW
Begroting 2010 bevroren in afwachting van gerechtelijke uitspraak

De constitutionele rechtbank in Münster heeft nog geen uitspraak gedaan in de zaak die is aangespannen tegen de deelstaatregering. Om te voorkomen dat ze voor voldongen feiten wordt gesteld wanneer die uitspraak er wel is, heeft de rechter nu bepaald dat de jaarrekening over 2010 nog niet mag worden opgemaakt. De regering mag ook geen nieuw krediet opnemen.

In de deelstaatgrondwet is vastgelegd dat de regering niet méér mag lenen dan ze aan investeringen uitgeeft. De regering van SPD en Groenen die vorig jaar aantrad, zat daar met 8,4 miljard euro aan nieuwe kredieten 4,5 miljard euro boven. Dat vormde voor oppositiepartijen CDU en FDP aanleiding naar de rechter te stappen.

Oorvijg

De rechtbank benadrukt dat de “oorvijg” aan de regering, in de woorden van opiniesite Spiegel Online, niets zegt over haar uiteindelijke oordeel. Ook voorgaande begrotingen waren wel eens in strijd met dit grondwetsartikel.

Zij werden bijvoorbeeld goedgekeurd dankzij de nogal vage uitzondering die het artikel maakt voor gevallen waarin hogere leningen de economie “in balans” moeten houden. Of het gerechtelijk oordeel kwam te laat om nog iets uit te richten. Daarom is de verordening van de rechtbank volgens Spiegel Online nu ook “uniek in de Duitse geschiedenis”.

Aan de noodrem

Hoe het oordeel ook uitvalt, de regering zal zeker last krijgen van de schijn die de rechtbank hiermee wekt. “De indruk is ontstaan,” zo schrijft Spiegel Online, “dat de rechter aan de noodrem heeft moeten trekken.” En een minderheidsregering – rood-groen komt één stem tekort voor een meerderheid in het deelstaatparlement – is extra vatbaar voor aanvallen van de oppositie.

Die lieten niet lang op zich wachten. Een “sensatie” noemde Norbert Röttgen, leider van de CDU in Noordrijn-Westfalen de verordening. “Deze uitspraak is de gepaste rekening voor de aanmatiging en arrogantie van een beleid gebaseerd op het onbeperkt maken van schulden op kosten van de volgende generatie.” De liberale FDP sprak van een “knock-out” voor de regering.

Nietig

Echt knock-out gaat de regering pas als de rechter de begroting van 2010 daadwerkelijk nietig verklaart. Dan moet de regering ook haar begroting voor 2011 aanpassen. In het huidige jaar overstijgen de schulden de investeringen opnieuw. De Groenen hebben al aangegeven dat dat het einde betekent van de huidige coalitie. Voor de Groenen, die het tij in de peilingen mee hebben, zou dat geen ramp zijn. De SPD voelt weinig voor nieuwe verkiezingen.

Wat de sociaaldemocraten gerust kan stellen, is dat de oppositiepartijen nieuwe verkiezingen nóg meer vrezen. De CDU maakt de laatste tijd een slechte indruk, ondanks haar nieuwe leider Röttgen. De FDP haalde bij laatste verkiezingen maar 6 procent en haalt volgens de huidige peilingen de kiesdrempel van 5 procent niet eens. Ook Die Linke zit momenteel met zichzelf in de knoei. Niemand staat daarom werkelijk te springen om vervroegde verkiezingen.

Enkele maanden

De uitspraak van de constitutionele rechtbank over de Noordrijn-Westfaalse begroting van 2010 wordt pas over enkele maanden verwacht.

Noordrijn-Westfalen is de grootste deelstaat van Duitsland qua inwoners – met zeventien miljoen vergelijkbaar met Nederland. Mede dankzij het Ruhrgebied is NRW ook de economisch krachtigste deelstaat van Duitsland, goed voor bijna 22 procent van de Duitse economie.