Timmermans: ‘Contact Nederland met NRW trekt aandacht’
Oud-staatssecretaris Timmermans over de verkiezingen in NRW

Volgens de peilingen wordt het een spannende verkiezingsstrijd. De huidige coalitie van CDU en FDP haalt waarschijnlijk niet genoeg stemmen om door te regeren en het verschil met de SPD wordt kleiner.

Timmermans: “Ja, en dan speelt er nog een financieringsschandaal van de CDU, dat nu juridisch wordt onderzocht. (De CDU in NRW wordt ervan beschuldigd in 2005 de partijkas illegaal te hebben gespekt – red) In de peilingen is de partij de afgelopen weken redelijk stabiel gebleken, maar je weet nooit wat er gebeurt in zo’n laatste week, als er nieuwe feiten naar boven komen.

Zowel CDU-leider Jürgen Rüttgers als SPD-leider Hannelore Kraft hebben het in de campagnes goed gedaan. Het is een touwtrekken van twee partijen die ongeveer even sterk zijn. De CDU is zwakker geworden, maar blijft wel de grootste partij denk ik. Een coalitie van CDU en Groenen is een reële optie, als het met de FDP niet lukt."

CDU-minister-president Rüttgers wordt in de Duitse media omschreven als een sociaaldemocratische christendemocraat.

Timmermans: “Ja, dat klopt wel. Ik ken hem goed. Veel van zijn ideeën komen overeen met die van mij. De samenleving van Noordrijn-Westfalen is sociaaldemocratisch, dat heeft historische en economische oorzaken (zie factsheet NRW - red.). Daaraan passen de partijen zich aan.”

Maakt het voor Nederland uit welke partij de verkiezingen wint en gaat regeren?

Timmermans: “Nee. Juist vanwege het sociaaldemocratische karakter van de deelstaat heeft een eventuele verandering van regering geen invloed op de economische ontwikkeling, die voor Nederland zo belangrijk is. CDU en SPD zijn allebei gericht op vernieuwing van de industriële basis.

 Ik ken Rüttgers en Kraft allebei persoonlijk en ik weet dat ze Nederland beiden goed kennen en belangstelling hebben voor ons land. Het is voor Nederland zelf van belang om voldoende aandacht voor NRW te houden. Die is er niet altijd voldoende. Veel Nederlandse politici kennen Rüttgers en Kraft helemaal niet. Dat is onverstandig. Duitsland wordt in Nederland vaak als een gegeven gezien. De relatie is zo goed dat het gevaar van verwaarlozing op de loer ligt.”

Zijn de banden tussen Nederland en NRW altijd al zo nauw geweest?

Timmermans: “Nederland en NRW zijn vergelijkbare grootheden. Sinds de jaren negentig is de band tussen beide landen steeds hechter geworden. Wim Kok was de eerste premier die een minister-president van een deelstaat, in dit geval NRW-leider Wolfgang Clement (SPD), als gelijkwaardig regeringsleider ontving. Dat werd toen gek gevonden. NRW moest maar zaken doen met de provincies, vonden veel mensen.”

Waarom?

Timmermans: “Daar zat onder andere de vrees achter dat Nederland, als het zaken zou doen met deelstaten, niet meer in beeld zou zijn bij de Duitse centrale overheid. Maar als staatssecretaris heb ik het omgekeerde ervaren: je krijgt juist meer aandacht als je zaken doet met een deelstaat. Dat vinden ze interessant. Als ik in Berlijn was vroegen ze me waar we het dan met Noordrijn-Westfalen over hadden."

Noordrijn-Westfalen is van economisch groot belang voor Nederland. Maar wat is het belang van Nederland voor Noordrijn-Westfalen?

Timmermans: “Na de val van de Muur is het evenwicht in Duitsland meer naar het Oosten verschoven. Maar voor een deelstaat als NRW is het Westen, en dus Nederland, heel belangrijk. De haven in Rotterdam is van groter economisch gewicht dan die van Hamburg. En voor de auto-industrie van NRW zijn Nederlanders de grootste toeleveranciers.

Op belangrijke terreinen kunnen we samenwerken en elkaar aanvullen. Neem bijvoorbeeld de transportsector, of een thema als duurzaamheid. Nederland loopt voorop met zonnecellen, Duitsland heeft veel ervaring met windenergie. Of kijk naar de gezondheids- en voedselketen: zowel de industrie als de wetenschap kunnen elkaar in beide landen versterken. Dat gebeurt ook wel, maar Nederland moet daar meer op willen inspelen.

De voedingsbodem voor samenwerking is zo gunstig. Je hoeft er maar zo weinig voor te doen. Nederland en NRW lijken economisch en ook qua mentaliteit op elkaar en de politieke wens is er.

Dat zie je ook in NRW. De deelstaat wil bijvoorbeeld lid worden van de Benelux. Dat kan niet, maar sinds dit jaar hebben ze wel een speciale relatie met de Benelux. Dat levert niet alleen economische voordelen voor de regio op, maar de deelstaat staat daarmee ook sterker ten opzichte van de centrale overheid in Berlijn.

Een eigen internationaal beleid is voor Duitse deelstaatregeringen interessant. Dat is niet altijd wat Berlijn wil. Maar sinds de val van de Muur is Duitsland een stuk groter geworden en hebben deelstaten ook een andere rol.”

Frans Timmermans was namens de PvdA van 2007 tot 2010 staatssecretaris voor Europese Zaken in het kabinet Balkenende IV. 

Afbeelding 2: Hannelore Kraft (SPD) en Jürgen Rüttgers (CDU) na het tv-debat tijdens de verkiezingscampagne eind april. Afb.: dpa/picture-alliance