Nog steeds achter het IJzeren Gordijn
Ingo Schulze en het verdwenen Westen

De mooiste passages uit ‘Neue Leben’ zijn die over Türmers gebroken schrijversdromen. In de jaren dat het einde van de DDR zich nog lang niet liet aankondigen, stelde Türmer zich ten doel om een meesterwerk te schrijven dat hem in een klap persona non grata zou maken bij de Oost-Duitse autoriteiten en hem tegelijkertijd in het Westen de status van gevierd dissident zou bezorgen. In zekere zin koesterde Türmer het moeilijke bestaan in de DDR, omdat dat rijk materiaal bood voor zijn schrijverschap. Op het moment dat de DDR begint te wankelen, verliest Türmers schrijverschap langzaam zijn bestaansreden.

“Türmer wilde zijn hele bewuste leven schrijver worden”, vertelt Schulze. “Maar met het ineenstorten van de DDR begint zijn dissidentengeweten zich plotseling op te lossen. Het schrijven glipt uit zijn handen.”

Ook Schulze zegt dergelijke schrijversworstelingen te hebben doorgemaakt. “In de herfst van 1989 heb ik tot drie keer toe geprobeerd om een roman te schrijven over de omwentelingen van die periode. Maar alles wat ik schreef kwam me voor als banaal. De hele situatie leek in ’89 zo vanzelfsprekend. Maar vanzelfsprekendheden maken helaas geen roman.”

Ingo Schulzes ‘Nieuwe levens’ ligt nu in de winkels.

Jonathan Witteman is medewerker van het Duitslandweb.