Masterstudies over Duitsland
Duitslandstudies, Nederland-Duitsland Studies, Duitse taal

Zowel aan de Universiteit van Amsterdam als de Rijksuniversiteit Groningen kunnen studenten de interdisciplinaire master Duitslandstudies volgen. De Radboud Universiteit Nijmegen biedt sinds kort de binationale master Nederland-Duitsland Studies aan. Aan zes Nederlandse universiteiten kan Duitse taal en cultuur gestudeerd worden.

Duitslandstudies aan de UvA

Aan de Universiteit van Amsterdam is Duitslandstudies een traject in de master Geschiedenis. De universiteit biedt het programma aan in samenwerking met het Duitsland Instituut Amsterdam. Het is een brede master: studenten bestuderen het hedendaagse Duitsland vanuit verschillende invalshoeken waaronder geschiedenis, economie en politicologie.

De brede opzet en het ruime aanbod aan keuzevakken maakt de master aantrekkelijk, aldus student Melle van Loenen (23), die vorig semester met de opleiding begon. “Als je Europese geschiedenis interessant vindt, maar je niet wilt bezighouden met Atlantische betrekkingen, is Duitslandstudies de enige geschiedenismaster aan de UvA die breed is.”

De eenjarige UvA-master bestaat naast de scriptie uit twee verplichte vakken. Het ene vak richt zich op de rol van Duitsland in de Europese integratie, het andere op keerpunten in de Duitse geschiedenis vanaf 1800. De overige ruimte is in te vullen met keuzevakken of een stage. Het keuzevak dat  bij de master hoort is ‘Berlin. Schauplatz der deutschen Geschichte’, waarbij de geschiedenis van Berlijn als exemplarisch voor de Duitse geschiedenis wordt behandeld. Maar ook relevante keuzevakken van de masters Geschiedenis, Duitse taal en cultuur, Rechten en Politicologie kunnen worden gekozen.

Pluspunten van de master zijn volgens Melle het onderwerp van het programma en de kleinschaligheid van de studie. Erg leuk is volgens hem ook het keuzevak met een excursie naar Berlijn. Minder te spreken is Melle over de begeleiding: “Veel docenten lijken het erg druk te hebben en stoppen hierdoor te weinig tijd in de voorbereiding van hun colleges.”

Duitslandstudies in Groningen

Aan de Rijksuniversiteit Groningen is Duitslandstudies een afstudeerrichting binnen de master Duitse taal en cultuur. De studie duurt anderhalf jaar. Ook in Groningen zijn de masterscriptie en twee verplichte vakken vaste onderdelen van het programma. De verplichte modules richten zich op thema’s binnen de Duitse geschiedenis in de 19e en 20ste eeuw. Het aanbod aan keuzevakken spitst zich toe op de Duitse literatuur en taalkunde met vakken als ‘Nihilisme in de Duitstalige literatuur’ en ‘Fonologie van het Duits en zijn dialecten’.

De master is bedoeld voor studenten met een bachelordiploma Duitse taal en cultuur die het specialisatieprogramma Duitslandstudies hebben gevolgd. Een bachelordiploma Geschiedenis of Internationale betrekkingen geeft ook toegang tot de master, mits de student een module Taalverwerving Duits gevolgd heeft.

Wim van Eisden (23) volgt het masterprogramma in Groningen. Naast de twee verplichte modules is het aanbod aan keuzevakken erg beperkt en dat is jammer, vindt hij. Daarom vult Wim zijn keuzeruimte op met vakken van de master Duitslandstudies in Amsterdam. “Was dit niet mogelijk geweest, dan had ik mijn punten ergens anders vandaan moeten halen”.

Over de docenten van zijn opleiding is hij positief: “Ze zijn vakcompetent, betrokken en hebben affiniteit met het thema”. Collegegebonden excursies maken in Groningen geen deel uit van het programma. Wel werden in het verleden buiten de colleges om tripjes naar Berlijn georganiseerd door een docent, vertelt Wim.

Nederland-Duitsland Studies

Sinds september 2010 bieden de Radboud Universiteit Nijmegen en de universiteit van Münster samen de master Nederland-Duitsland Studies aan. Tijdens de tweejarige studie verdiept de student zich in de Nederlands-Duitse samenwerking vanuit verschillende disciplines als economie, rechten, geschiedenis, politicologie en communicatiewetenschappen. Daarnaast volgen de Nederlandse studenten Duits en de Duitse studenten Nederlands. Het eerste jaar speelt zich af in Nijmegen, het tweede jaar in Münster. De studie levert een Duitse en een Nederlandse mastertitel op. Toelating gebeurt op basis van een selectieprocedure waarbij taalniveau, studieresultaten en motivatie een rol spelen.

Zowel docenten als studenten komen van verschillende achtergronden. Zo zijn er studenten met een managementachtergrond, maar zit er ook iemand bij die Geneeskunde gestudeerd heeft. “Die diverse achtergrond klinkt in de werkcolleges door”, vertelt hoogleraar Johan Oosterman, voorzitter van de master Nederland-Duitsland Studies. Daarom is gekozen voor een vastliggend curriculum. Volgens Oosterman is er bij de scriptie en de stage –een verplicht onderdeel- veel ruimte voor persoonlijke inbreng.

Op dit moment kiezen de meeste studenten tijdens hun stage voor non-profitorganisaties. Studenten van de master lopen nu bijvoorbeeld stage bij de Nederlandse Ambassade in Berlijn en bij de regio Noordrijn-Westfalen. De opleiding wil studenten meer stimuleren ook het bedrijfsleven in te gaan. “Er is vanuit het bedrijfsleven veel vraag naar studenten van deze opleiding”, aldus Oosterman.

Duitse taal en cultuur

Traditioneel Duitse taal en cultuur kan natuurlijk ook nog steeds, op bachelor en op masterniveau, in alle uithoeken van het land. Bij deze master is er aandacht voor de taalbeheersing van het Duits, Duitse taalkunde, letterkunde en cultuur. Iedere universitaire opleiding heeft zijn eigen specialiteiten. Iemand die Duitse taal en cultuur heeft gestudeerd is germanist. In het Duits heet deze studie Germanistik.

Wie leraar wil worden kan aan verschillende universiteiten de educatieve master Duitse taal en cultuur volgen, die een eerstegraads lesbevoegdheid oplevert.