Saksen trekt 2 miljoen uit voor NSU-documentatiecentrum

Het documentatiecentrum moet een herdenkingsplek worden voor de slachtoffers van de NSU, er komt een tentoonstelling, een archief en er wordt onderzoek gedaan. Het moet in mei 2025 in de Saksische stad Chemnitz worden geopend. Chemnitz is volgend jaar cultuurhoofdstad van Europa. Naast de deelstaat Saksen investeert ook de bondsregering 2 miljoen euro in het documentatiecentrum.

De NSU (nationalsozialistischer Untergrund) bestond uit drie leden, Uwe Mundlos, Uwe Böhnhardt en Beate Zschäpe, al waren er nog veel meer rechtsextremisten bij de misdaden betrokken. De NSU vermoordde tussen 2000 en 2007 acht Turks-Duitse middenstanders, een Griek en een Duitse politieagente. De NSU-leden leefden ruim tien jaar ondergedoken, naar achteraf bleek ook in Chemnitz. Toen ze in 2011 werden ontdekt, pleegden Mundlos en Böhnhardt zelfmoord. Zschäpe gaf zichzelf aan bij de politie en werd in 2018 veroordeeld tot levenslang. Een aantal mede-aangeklaagden kregen straffen tussen de 2,5 en 10 jaar

Lange tijd gingen de opsporingdiensten ervan uit dat het bij de moorden om afrekeningen in het Turkse milieu ging. Ze werden daarom de Dönermoorden genoemd. Toen bleek dat er neonazi's achter zaten, was dat een grote schok in Duitsland. Tijdens het proces tegen de NSU beschreven slachtoffers en nabestaanden hoe zeer ze hebben geleden onder de verdachtmakingen van de politie, die suggereerde dat hun vermoorde mannen, broers en zonen betrokken waren geweest bij drugshandel, mensensmokkel, vreemd zouden zijn gegaan of hun eigen kinderen zouden hebben misbruikt.

Dat het neonazi-trio tien jaar lang onontdekt moordend en rovend door Duitsland kon trekken, heeft mede te maken met het slecht functioneren van de veiligheidsdiensten. Vooral het beeld dat van de Verfassungsschutz, de binnenlandse veiligheidsdienst, in verschillende onderzoekscommissies naar buiten kwam, was ontluisterend. Het is een beeld van grove nalatigheid en incompetentie en het verwijt kwam al snel dat de diensten geen oog hadden voor extreem-rechtse terreur. Wel slaagden medewerkers erin tot ver in 2012 NSU-dossiers te vernietigen. 

Nog steeds zijn veel vragen onbeantwoord over hoe de NSU te werk ging en wie er allemaal bij betrokken waren. De deelstaat Saksen heeft een verantwoordelijkheid in de verwerking van en de informatievoorziening over de NSU-misdaden, aldus de deestaatminister van Justitie Katja Meier. Ook moet het documentatiecentrum ertoe bijdragen dat rechtse terreurdaden worden voorkomen. Lees meer bij Tagesschau en MDR