Geen gemakkelijke opdracht voor Merkel
Coalitie betrekt stellingen in Georgië-conflict

Angela Merkel (CDU) staat voor haar zwaarste buitenlandpolitieke opdracht sinds ze aantrad als bondskanselier van Duitsland. Dat is de inschatting van de toonaangevende ZDF-journalist en commentator Peter Frey. Ze moet in de Georgië-crisis, waar de fronten elke dag lijken te verharden, momenteel spitsroeden lopen.

Opvallend genoeg heeft Frey het in dit verband niet over de belangen van het Westen aan de ene en van Rusland aan de andere kant, waartussen Duitsland met zijn bijzondere band met Rusland moet laveren. Veel directer gaat het om de precaire politieke situatie in Duitsland zelf.

Telefoongesprek

Naar buiten toe spreekt de Bondsregering met één stem. Merkel riep de Russische president Medvedev in een persoonlijk telefoongesprek op zijn troepen uit Georgië terug te trekken en de erkenning van de brandhaarden Zuid-Ossetië en Abchazië ongedaan te maken. Duitsland was het eerste land dat Georgië in 1991 erkende als onafhankelijke staat en heeft een bijzondere band met het land opgebouwd.

Minister van Buitenlandse Zaken Frank Walter Steinmeier (SPD) bekritiseerde de handelwijze van Rusland dan ook net zo onomwonden als “absoluut niet acceptabel.” Tegelijkertijd zegt hij: “Het is nu onze plicht de situatie te de-escaleren.”

Meningsverschil

Op dat punt dreigt een meningsverschil tussen de coalitiepartijen SPD en CDU/CSU te ontstaan. Verschillende christendemocraten pleiten voor een harde koers en een isolatie van Rusland. Binnen de SPD klinkt juist enig begrip voor Rusland door.

Daarbij wordt de hardliners verweten er een dubbele moraal op na te houden. Aan de ene kant wordt Rusland betrokken bij internationale kwesties als de strijd tegen terrorisme en de dreiging van Iran.

Aan de andere kant laat de internationale gemeenschap – en met name de Verenigde Staten – blijken het land nog steeds niet het vertrouwen.

Provocatie

Zo wordt gewezen op de haast reflexmatige manier waarop partij werd gekozen voor Georgië, dat toch ook niet onschuldig was aan het conflict. Ook de al dan niet bewuste ‘insluiting’ van Rusland door de NAVO wordt aangehaald, met de potentiële NAVO-lidmaatschappen van Georgië en Oekraïne.

Ten slotte wordt gewezen op de geplande plaatsing van Amerikaanse raketten op Pools en dus NAVO-grondgebied. Rusland waarschuwt er al jaren voor het raketafweersysteem op die plek als provocatie op te vatten.

Het weerhield de VS er niet van om de beslissende onderhandelingen met Polen juist deze maand af te ronden.

Koude Oorlog-teksten

Zo dreigt het conflict in Georgië in de Duitse retoriek te worden gereduceerd tot een strijd tussen Rusland en de VS. Frey vraagt zich af hoe lang SPD de verleiding kan weerstaan Merkel – als leider van de CDU – in het Amerikaanse kamp te duwen en haar harde woorden tegen Rusland als Koude Oorlog-teksten te diskwalificeren.

Steinmeiers roep om “de verhoudingen met Rusland zo snel mogelijk te normaliseren” wordt in de media ondertussen al opgevat als poging zich van zijn bondskanselier te distantiëren – nog voordat de Europese regeringsleiders op een ingelaste top morgen over eventuele sancties tegen Rusland zullen spreken.

Moderate toon

Opvallend genoeg staat Duitsland binnen de internationale gemeenschap juist helemaal niet bekend om zijn harde lijn als het om Rusland gaat en krijgt Merkel juist eerder kritiek op haar moderate toon.

Duitsland en Rusland onderhouden al jaren zeer nauwe economische banden, die hun hoogtepunt vonden in de olievriendschap tussen de vorige kanselier Schröder en Poetin. Daarin komen politieke conflicten bijna altijd ongelegen.

De verwachting is dan ook niet dat Merkel morgen de grootste voorstander van andere dan symbolische sancties tegen Rusland – zoals het terugtrekken van diplomaten uit het land – zal zijn.

Veel eerder zal zij trachten het conflict van zijn scherpe randen te ontdoen en, aldus Frey, haar Europese collega’s duidelijk maken dat er wel belangrijkere kwesties in de wereld zijn dan een doelbewuste herleving van de Koude Oorlog.

Vervreemden

Zodoende moet Merkel zich naar binnen toe streng genoeg tegenover Rusland tonen om haar partij en kiezers niet van haar te vervreemden. Tegelijkertijd zal haar er – ook vanwege electorale redenen – veel aan gelegen zijn op de internationale bühne weerstand te bieden tegen de anti-Russische parolen van de mannetjesputters uit Frankrijk en de VS. Gewis geen gemakkelijke opdracht.

Pim Huijnen is redacteur van het Duitslandweb.

Afbeeldingen:

www.youtube.com