Columns

“Ziemlich ruppig”, antwoordde de Groenen-covoorzitter Ricarda Lang, toen haar in het tv-programma Maybrit llner gevraagd werd hoe het er aan toe ging in de regering. “Nogal ruw.” Het is een eufemisme voor het zottenkot dat de ‘verkeerslichtregering’ van sociaaldemocraten, groenen en liberalen de voorbije weken is geweest. De verwijten vlogen heen en weer. De liberalen trokken het felst van leer tegen hun groene regeringspartner. Een kleine bloemlezing: “Groene wensprojecten, Klima-blabla, Verschrotingssorgie”.

‘Wat kijken ze hier treurig!’ Het is een van de eerste dingen die mijn nichtje, 10 jaar oud, tegen me zegt. Ze is uit Amsterdam in Berlijn op bezoek, en het verschil in gezichtsuitdrukking is het eerste dat haar opvalt als ze bij ‘mijn’ U-Bahn-station uitstapt. De Duitse hoofdstedelingen zien er volgens haar minder gelukkig uit dan ze dat in haar eigen stad gewend is.

Indien niet tijdens de pandemie, dan toch door de oorlog in de Oekraïne: inmiddels heeft iedereen door wat, naast de grote afhankelijkheid van Russische energie, de grootste achilleshiel van de Duitse economie is. Ze is grotendeels afhankelijk af van internationale toeleveringsketens, en nog meer van China.

De Groenen in Berlijn zijn genadeloos buitenspel gezet door hun huidige meerderheidspartner SPD. Burgemeester Franziska Giffey (in deelstaat Berlijn is de burgemeester tevens de regeringsleider) kiest ervoor om haar SPD verder te laten onderhandelen met de verkiezingswinnaar CDU. Opmerkelijk genoeg speelt ook de veelbesproken Flaniermeile een rol in dit verhaal.

Je hoort ze direct als je uitstapt. Eerst lijkt het hier een treinstation zoals er vele in Duitsland zijn; er stoppen alleen stoptreinen, een paar pubers hangen tegen een vervallen muurtje. Maar dan hoor je de schoten - eerst mitrailleurvuur, dan het zware geschut van een tank, donderend door de vroege middag. Het oefenterrein van de Panzertruppenschule - de tankschool van de Duitse Bundeswehr - wordt ook vandaag weer gebruikt.

Op 1 februari kreeg Oost-Duitsland voor het eerst in haar geschiedenis een zwarte minister. De Oost-Duitse Doreen Denstädt werd benoemd als minister voor Justitie, Migratie en Consumentenbescherming in de deelstaat Thüringen. Wie een Obama-moment had verwacht, komt van een kale reis terug. Denstädt werd getrakteerd op afwijzing, haat en racisme. In die mate zelfs dat de politie moest worden ingeschakeld. Toch krijgt ze geen tijd om de hatespeech te verwerken. Neen, ‘Welpenschutz’ – puppybescherming – zit er niet in, aldus de Thüringse minister-president Ramelow. Hij verwacht dat ze onmiddellijk van start gaat.

Berlijn bekritiseren is op dit moment populair, zeker onder mijn niet-Berlijnse vrienden. Daarbij gaat het geeneens over mijn, zeer slecht presterende, favoriete voetbalclub Hertha Berlijn. Nee, de kritiek gaat over de failed state, de mislukte staat, die mijn heimat in de ogen van de meeste Duitsers inmiddels geworden is.

‘Maar waarom zijn nu uitgerekend die Leopards zo belangrijk?’ Ik had nooit verwacht in Kreuzberg, de meest alternatieve wijk van Berlijn, een lang en gedetailleerd gesprek over de voordelen van Duits oorlogsmaterieel te voeren. Maar sinds de levering van Duitse tanks aan Oekraïne in binnen- en buitenland wordt bejubeld als een mogelijke gamechanger tegen Rusland, zijn de tanks ook hier een onderwerp bij het middageten geworden.

Het jaar van voormalig defensieminister Christine Lambrecht kon niet slechter beginnen. Ze had het zelf nochtans anders voor ogen. In haar felbesproken social-mediafilmpje zegt de minister nog nietsvermoedend: "Und uns allen wünsche ich jetzt einen guten Rutsch in ein Jahr 2023." Twee weken later is ze al uit de Duitse regering gerutscht.

Daar was het dan: de Nederlandse regering bood op 19 december excuses aan voor het slavernijverleden. Lang heeft het geduurd, en nog steeds blijkt er onenigheid over te zijn. In vergelijking daarmee doen ze dat in Duitsland, de Exportweltmeister in het schuldbewust herdenken, een stuk beter - toch?