Duitslandweb logo Duitslandweb

Een ideologisch seksschandaal

Columns - 3 juli 2023 - Auteur: Merlijn Schoonenboom

Daar is het toch weer gebeurd, deze keer zelfs zonder dat ik het zag aankomen. Nadat de Duitse media zich begin juni met een opvallende massaliteit op het seksschandaal rond de zanger van de band Rammstein hadden gestort, ging de discussie plotseling moeiteloos over in een ideologische polarisatie over bijna alles - niet alleen over misbruik in de muziekindustrie, maar ook over niets minder dan de omgang met de Duitse geschiedenis.

Een ideologisch seksschandaal
© Sergei Mutovkin, CC, Flickr
Till Lindemann

Voor wie het gemist heeft: de band Rammstein is al meer dan een decennium de meest succesvolle Duitse band in binnen- en buitenland, ondanks, of beter gezegd: dánkzij zijn harde provocaties, zowel rond seksualiteit als over Duitse historische gevoeligheden. Schandalen begeleiden de band al dertig jaar, en het heeft ze marketingtechnisch nooit slecht gedaan. Maar dit nieuwe schandaal lijkt nu toch van een andere orde te zijn.

De kwestie begon eind mei met de 24-jarige Ierse Shelby Lynn, die het vermoeden heeft dat ze na een Rammstein-concert in Vilnius gedrogeerd is, met als doel seks met de 60-jarige zanger Till Lindemann te hebben. Toen ze geschokt zei dat ze dat niet wilde zou hij boos zijn geworden, al drong hij verder niet aan. De volgende dag ontdekte ze onverklaarbare grote blauwe vlekken op haar lichaam. In de weken erna werden meerdere, meestal anonieme getuigenissen van jonge vrouwen gepubliceerd die soortgelijke ervaringen met de zanger zeggen te hebben. Even luid klonken direct daarop de ontkenningen van de band en Lindemanns naaste omgeving.

Merlijn Schoonenboom verbindt in zijn maandelijkse column persoonlijke ervaringen met bredere maatschappelijke ontwikkelingen in Duitsland.

De Berlijnse justitie doet inmiddels onderzoek of de beschuldigingen kloppen, maar de grootste opwinding in de media blijkt helemaal niet over mogelijk strafbare feiten te gaan, maar over de seksuele praktijken van de zanger in het algemeen. Het belang van de zaak gaat niet om de strafrechtelijke relevantie, zoals een onderzoeksjournaliste het tijdens de ARD-talkshow 'Hart aber Fair' formuleerde, maar om de ‘maatschappelijke relevantie’. Jonge vrouwelijke fans worden volgens haar weliswaar niet letterlijk tot seks gedwongen, maar wel zo geïntimideerd dat ze doen wat er van hen verlangd wordt.

Daarmee is de discussie over Lindemann deel van de bredere MeToo-problematiek in de muziekindustrie geworden. Deze kritische blik op grensoverschrijding in de popcultuur is belangrijk, maar al snel heeft het spectrum aan beschuldigingen zich nog verder uitgebreid, zoals dat alleen in Duitsland kan. De regeringscommissaris Felix Klein, die de bestrijding van antisemitisme in Duitsland als zijn opgave heeft, kwam in een interview zelfs met de zwaarste beschuldiging. ‘Antidemocratische discriminatie als antisemitisme, vrouwenverachting en racisme gaan vaak hand in hand’, zegt hij, en verwijst daarbij naar de omstreden Deutschland-trailer uit 2019, waarin de bandleden zich als concentratiekamp-gevangenenen hebben verkleed.

Je kan deze PR-trailer uit 2019 of de muziek op zichzelf smakeloos vinden, maar Rammstein van racisme of nazisme beschuldigen is feitelijk onjuist. De band provoceert weliswaar weinig subtiel de Duitse gevoeligheden, maar heeft vaak ostentatief laten zien dat ‘het hart links slaat’, zoals een songtitel luidt. Nog merkwaardiger wordt het als de kritiek zich ook nog eens richt op de Oost-Duitse achtergrond van de band, die nu door sommigen als oorzaak van ieder mogelijk wangedrag wordt aangehaald.

Het Rammstein-schandaal is daarmee deel geworden van het veel bredere gepolariseerde Duitse debat. De fronten verharden zich, de feiten doen allang niet meer ter zake. Veel (mannelijke) fans ontkennen nu extra koppig dat er überhaupt iets mis is met Lindemanns gedrag - terwijl veel progressieve media iedereen die ‘zijn Rammstein-tickets niet verkoopt of laat verlopen’, zoals muziekcriticus Michael Pilz van Die Welt het formuleert, ‘als reactionair en misbruik-ontkenner’ vastnagelen.

Een dergelijke ideologisering van het debat is een internationaal probleem, maar in Duitsland zit er altijd nog een extra moralistische lading bij. Als de nazi-beschuldiging eenmaal in de lucht hangt, is het met iedere discussie afgelopen. Zo verliep het met de vluchtelingencrisis, met de corona-discussie, en nu zelfs al met de omgang met een band. Een ding is zeker: het misbruikprobleem wordt er niet mee opgelost.

Reacties

J.H.M.E. Van Der Poel - 2 april 2024 15:57

Onlangs is bekend geworden dat deze band plagiaat heeft gepleegd. Ik heb helemaal niets met deze band, ik vind ze zelfs afschuwelijke "muziek" maken. Maar dat terzijde. Blij dat ze eindelijk eens op hun nummer zijn gezet.

Reageer
Jan M - 19 juli 2023 14:41

Welke overeenkomende nazi-beschuldigingen waren er in de discussies rondom de vluchtelingencrisis en corona, waarmee er in Duitsland een extra moralistische lading ontstaat en discussies doet stagneren?

Reageer
Merlijn Schoonenboom Jan M - 24 juli 2023 11:49

De overeenkomst zit in de snelle beschuldiging ‘rechts-extreem’ te zijn na het uiten van kritiek op het betreffende regeringsbeleid. Dit was zowel eind 2015 bij de vluchtelingencrisis als in 2020-21 bij de corona-crisis te merken. Omdat destijds óók rechtsradicalen zich tegen dit beleid keerden, werden ook gematigde critici door hun tegenstanders snel in die hoek gedrukt. De discussie werd daardoor direct ideologisch beladen, maar het gevaar voor radicalisering nam juist daardoor ook toe.

Maximaal 500 tekens toegestaan

Lees meer over 'Cultuur':

‘Duitse restitutie nazi-roofkunst moet beter’

‘Duitse restitutie nazi-roofkunst moet beter’

Duitsland krijgt al jaren kritiek op zijn restitutiebeleid voor nazi-roofkunst. De regering komt nu met hervormingen.


Lees meer

Nieuwe generatie Nederlandse auteurs klaar voor Duitsland

Nieuwe generatie Nederlandse auteurs klaar voor Duitsland

Nederland & Vlaanderen zijn deze maand gastland op de Leipziger Buchmesse. Een uitgelezen kans voor auteurs zich te presenteren in Duitsland.


Lees meer

Deutsches Kino: Duitsland in 5 films

Deutsches Kino: Duitsland in 5 films

Oost-Duitsland speelt dit najaar in de filmreeks Deutsches Kino een belangrijke rol. Ook de moeite waard: een film over de Turkse muziekindustrie in Duitsland.


Lees meer

Expositie Potsdam: Nederland zoals nooit vertoond

Expositie Potsdam: Nederland zoals nooit vertoond

De tentoonstelling 'Wolken und Licht' in Museum Barberini toont meer dan de bekende beelden van grote Hollandse meesters.


Lees meer


top
Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Accepteer Weiger