Achtergrond

Döner-Morde (Dönermoorden) is het meest misplaatste Duitse woord van 2011. Dat besloot de jury van het Unwort des Jahres vandaag. Politie en media gebruikten het begrip de afgelopen jaren voor de moorden op negen allochtone middenstanders, die door drie neonazi’s bleken te zijn gepleegd. Door dit woord te gebruiken, bagatelliseerden politie en media de misdaden, vindt de jury.

Een 93 jaar oude moord herdenken met een demonstratie tegen fascisme, imperialisme en moderne slavernij. Links-radicaal Berlijn staat jaarlijks in januari stil bij de in 1919 vermoorde communistische revolutionairen Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht. De hedendaagse leuzen en spandoeken verschillen nauwelijks van oude DDR-retoriek. Toch is er een groot verschil: de socialistische partij presenteert zich niet langer als de overwinnaar van de geschiedenis.

In de huidige fase van de eurocrisis komen de echte pokeraars bovendrijven. 'Merkozy' pokert zo koelbloedig, dat de markten inmiddels achter de politiek aanlopen, in plaats van andersom. Europaexpert Mathieu Segers analyseert het spel van Merkozy.

Hoewel Duitsers hoge eisen stellen aan de bescherming van hun privacy, trekken Duitse jongeren massaal naar Facebook. Ze keren het veiligere Duitse sociale netwerk StudiVZ de rug toe. "Het is een Duitse schizofrenie."

Duitsland en Nederland komen elkaar tegen dit jaar. Tijdens de onderlinge confrontatie op het EK-voetbal in juni. Maar ook op Bevrijdingsdag, als de Duitse president een lezing geeft in Breda. De Duitse politiek komt vooral zichzelf tegen in 2012. In elke partij rommelt het wel.

President Wulff raakt steeds verder in het nauw. Na de ophef over zijn omstreden lening, vlak voor kerst, ligt hij nu onder vuur omdat hij geprobeerd heeft kritische artikelen over hemzelf en zijn familie tegen te houden. Oppositie- en regeringspartijen eisen opheldering, volgens de Duitse media is zijn positie onhoudbaar geworden.

Plagiaataffaire, Merkozy en besmette taugé: niemand had er aan het begin van 2011 van gehoord. Maar deze thema's domineerden het nieuws in Duitsland dit jaar, net als de Atomausstieg en de neonazi-terreur, die Duitsland in november deed opschrikken. Duitslandweb maakt de balans op.

Dat de eurocrisis een van de belangrijkste thema’s van het jaar was, blijkt wel uit de verkiezing voor het Duitse Woord van het Jaar: maar liefst drie woorden in de top vijf hebben ermee te maken. Stresstest werd uiteindelijk verkozen tot het opvallendste woord van 2011.

“Europa spreekt Duits”, zei CDU-fractievoorzitter Volker Kauder onlangs. In de praktijk valt dat tegen, blijkt uit een publicatie van het Statistische Bundesamt. In Europa neemt de interesse voor de Duitse taal de laatste jaren juist af. In Nederland halveerde het aantal scholieren dat Duits volgt zelfs tussen 2005 en 2010, volgens deze cijfers.

Racisme, bereidheid tot geweld, vreemdelingenhaat en discriminatie van minderheden zijn de afgelopen tien jaar in Duitsland toegenomen. Dat blijkt uit de studie ‘Deutsche Zustände’ van het Institut für interdisziplinäre Konflikt- und Gewaltforschung (IKG) van de Universität Bielefeld. Duitslandweb geeft een samenvatting van de langlopende studie, die dit jaar voor het laatst werd gepresenteerd.