Achtergrond

Bijna tachtig jaar bleef het grotendeels ongelezen: het manuscript dat de Duits-joodse Grete Weil in de winter van 1944/45 schreef op haar Amsterdamse onderduikadres. Na de oorlog wilde de schrijfster niets liever dan haar roman uitgeven, maar in Duitsland was geen animo. “Schandalig”, vindt de Duitse literatuurwetenschapper Ingvild Richardsen. Zij ontdekte het manuscript in een archief.

Wil ik gendern of niet? Wie Duits spreekt, komt niet meer om deze vraag heen. De reden hiervoor is de verhitte discussie over inclusief taalgebruik in de Duitse taal. Wat begon als een idee om álle mensen in de samenleving – mannen, vrouwen en iedereen die daar tussenin zit – aan te spreken, is nu onderdeel van het Duitse politieke debat geworden en uitgemond in een ware cultuurstrijd. Veel Duitsers zijn in dubio over hun omgang met de gender-taalkwestie. 

Als het aan de Duitse kunstenaar Gunter Demnig ligt, krijgt elk slachtoffer van het nationaalsocialisme een ‘Stolperstein’, een klein goudkleurig steentje in de straat, waarvan er wereldwijd tienduizenden te vinden zijn. Het herinneringsproject blijft groeien en daarin speelt ook Nederland een belangrijke rol. “Elke dag worden nieuwe stenen gelegd. Elke generatie wordt op deze manier bewust van de geschiedenis.”

9 november is in Duitsland een feestelijke én een beladen dag. Niet alleen is het de dag dat in 1989 de Berlijnse Muur viel, ook de Reichspogromnacht in 1938, de revolutie van 1918 en Hitlers Bierkellerputsch vonden op 9 november plaats. Vanwege alle gemengde gevoelens die met deze datum verbonden zijn, wordt 9 november in Duitsland ook Schicksalstag (dag van het noodlot) genoemd.

Gaat de Duitse regering door op de oude voet, of heeft de aangekondigde Zeitenwende ook gevolgen voor de omgang met China? Over die vraag wordt druk gespeculeerd in de Duitse media, nu kanselier Scholz donderdag naar China afreist. Zo kort na het Chinese partijcongres - waar president Xi Jinping nog meer macht naar zich toetrok - geeft Scholz met het bezoek een verkeerd signaal af, vinden critici.

De Duitse minister van Binnenlandse Zaken en Sport Nancy Faeser (SPD) zal in ieder geval bij de eerste Duitse WK-wedstrijd in Qatar aanwezig zijn. Dat zei ze dinsdag na een bezoek aan het emiraat, waar ze voorafgaand aan het toernooi een indruk wilde opdoen van de situatie in het land. Het WK ligt voor Duitsland nog gevoeliger dan voor Nederland. Er is net als in Nederland veel kritiek op de mensenrechtenschendingen, maar tegelijkertijd heeft de Duitse regering sinds het begin van de oorlog in Oekraïne de banden met Qatar flink aangehaald.

‘Stop de sancties tegen Rusland, stop de wapenleveranties aan Oekraïne’. Al weken klinken deze boodschappen tijdens demonstraties in Oost-Duitsland tegen de hoge energieprijzen en het beleid van de regering. De protesten zwellen aan in vooral dit deel van Duitsland. Vindt Poetin hier steun?

Een opmerkelijke gebeurtenis in de Duitse politiek deze maandag: Kanselier Olaf Scholz heeft figuurlijk met de vuist op tafel geslagen en bepaald dat de laatste drie kerncentrales tot 15 april beschikbaar blijven. Hij was er zondag niet in geslaagd samen met zijn ministers Robert Habeck en Christian Lindner een uitweg te vinden uit de impasse over het al dan niet sluiten van de kerncentrales. 

Te weinig docenten, steeds minder lesuren en een eindexamen dat knelt als een korset; het schoolvak Duits zit in een benarde positie. Het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA) vroeg ruim driehonderd docenten naar hun ervaringen in de dagelijkse lespraktijk. De enquête ‘Docenten Duits aan het woord’ is vrijdag in Zwolle gepresenteerd aan een publiek van beleidsmakers, docenten en andere betrokkenen uit het onderwijs.

Wie over de A30 richting Berlijn rijdt, passeert direct na de stad Osnabrück de afslag naar een plaats die Bielefeld heet, althans volgens het verkeersbord. Al bijna dertig jaar gaat in Duitsland de theorie rond dat Bielefeld niet bestaat. Zelfs Angela Merkel heeft in 2012 het bestaan van de stad in twijfel getrokken. Wat schuilt er achter ‘het Bielefeld-complot’?