Duitse regering ruziet over verbod verbrandingsmotor

Het Europees Parlement had al ingestemd met het verbod op nieuwe benzine- en dieselauto’s vanaf 2035. Ook de lidstaten waren al in november akkoord gegaan. Maar kort voor de laatste stemming vorige week dinsdag, dreigde de Duitse minister van Verkeer Volker Wissing (FDP) tegen te stemmen als er geen uitzondering komt voor auto’s die op synthetische brandstoffen rijden, zogenoemde e-fuels. 

Niet alleen Brussel was verbijsterd, ook de Duitse regeringspartijen SPD en Groenen reageerden verbolgen. Minister van Milieu Steffi Lemke (Groenen) eist dat haar collega Wissing bijdraait. “Duitsland moet op Europees niveau betrouwbaar handelen en toezeggingen gestand doen”, citeerde Die Welt de milieuminister zaterdag. Lemke zei verder dat momenteel zowel in de regering als met de Europese Commissie intensief wordt besproken hoe de bezwaren van Wissing kunnen worden weggenomen.

Volgens de liberaal Wissing had de Europese Commissie eerder toegezegd dat het nog met een voorstel zou komen over een uitzondering voor auto’s die op synthetische brandstof rijden. Onder die voorwaarde was Duitsland eerder akkoord gegaan. Maar zo’n voorstel kwam er niet en Wissing proefde bij bijvoorbeeld Eurocommissaris Frans Timmermans dat die dit achterdeurtje voor de verbrandingsmotor niet ziet zitten. Wissing en zijn partijleider Christian Lindner vinden dat de EU zich niet moet vastleggen op alleen elektrische auto’s maar mogelijkheden voor andere schone technologieën moet openhouden.

De stemming op 7 maart werd uitgesteld omdat er zonder Duitsland geen gekwalificeerde meerderheid meer was voor het voorstel. Vandaag, maandag 13 maart, is in Straatsburg op initiatief van Tsjechië crisisoverleg tussen de Europese Commissie en enkele EU-landen die problemen hebben met het verbod op de verbrandingsmotor. Ook de Duitse minister Wissing is daar bij. Van Italië, Polen en Hongarije was al bekend dat die niets voor het EU-plan voelen. Nu ook Duitsland de steun intrekt, vreest Brussel voor een domino-effect: Tsjechië heeft plotseling ook twijfels.

De Duitse auto-industrie is verdeeld over de kwestie. Grote merken als Mercedes, Volkswagen, Opel en Audi hebben al besloten om afscheid te nemen van de verbrandingsmotor. Opel wil in 2028 al volledig zijn overgestapt op elektrisch, Volkswagen brengt uiterlijk 2035 geen diesel- of benzine-auto’s meer op de Europese markt en Audi wil vanaf 2035 überhaupt geen auto’s met verbrandingsmotor meer produceren.

Fel verzet tegen het Europese verbod komt van Porsche en van BMW. Ook de koepel van autoproducenten VDA toont zich tevreden met de Duitse blokkade. Porsche heeft al flink geïnvesteerd in e-fuels en lobbyt voor de toelating. Porsche heeft één elektrisch model, maar zet vooral in op de verbrandingsmotor. 

FDP-partijleider Christian Lindner is een groot Porsche-liefhebber en heeft tijdens de onderhandelingen over het regeerakkoord eind 2021 uitgebreid contact gehad met de directie van Porsche. Daar was destijds al ophef over omdat het Lindner was die erop stond dat in het regeerakkoord werd opgenomen dat Duitsland niet alleen inzet op elektrisch rijden, maar zich ook zal hard maken voor e-fuels. 

Kanselier Scholz ziet zich gebonden aan dit regeerakkoord. Hij schaarde zich vorige week achter zijn minister Wissing en stelde dat de Europese Commissie nu aan zet was om Duitsland tegemoet te komen.  

Duitsers lopen niet warm voor elektrisch

Hoewel de FDP zich met het verzet tegen het verbod op de verbrandingsmotor niet populair maakt in Brussel en Berlijn, blijkt uit peilingen dat ze de mening van veel Duitsers vertolkt. Een meerderheid van de Duitsers (bijna 70 procent in een recente peiling van RTL) ziet de elektrische auto niet zitten. 

Voor die weerstand zijn meerdere oorzaken te noemen: met de grote afstanden in Duitsland is het essentieel dat er onderweg genoeg plekken zijn om de auto op te laden. Maar de laadinfrastructuur is nu nog gebrekkig. Een andere reden is het belang van de Duitse auto-industrie. Honderdduizenden mensen werken in deze sector en maken zich zorgen over de toekomst daarvan. Duitsland was laat met het omschakelen naar elektrisch en is daarin voorbijgestreefd door producenten uit andere landen, denk bijvoorbeeld aan Tesla. 

Ook speelt mee dat de auto voor veel Duitse automobilisten heilig is. Vooral voor de liberale FDP’ers is de auto het symbool voor vrijheid. Niet voor niets verzet deze partij zich ook al jaren tegen een maximumsnelheid op de Autobahn. Dat Wissing en Lindner het nu zo hard spelen, kan weleens te maken hebben met de slechte resultaten bij regionale verkiezingen in het afgelopen jaar, suggereren Bondsdagleden van de SPD in Duitse media. De FDP'ers hopen dat het bij hun achterban goed aankomt als ze eigenhandig het einde van de verbrandingsmotor hebben voorkomen.

Plaatsvervangend fractievoorzitter Detlef Müller van de sociaaldemocratische SPD zegt dat het een poging is de verbrandingsmotor te redden terwijl de industrie al een stap verder is. E-fuels zijn duur, inefficiënt en maar beperkt beschikbaar, aldus Müller tegenover de Funke-mediagroep.

Luister naar dit onderwerp in NOS Met het Oog op Morgen van 8 maart op NPO Radio 1.