Merz sluit samenwerking met AfD uit

De Alternative für Deutschland (AfD) is de belangrijkste tegenstander van de CDU/CSU bij de verkiezingen volgend jaar in de Oost-Duitse deelstaten Saksen-Anhalt en Mecklenburg-Voorpommeren, zei Merz vanmorgen. In de peilingen is de AfD daar op dit moment de grootste partij, met respectievelijk 40 en 38 procent van de stemmen. De andere partijen blijven daar ver bij achter. Merz wil dat de CDU bij alle deelstaatverkiezingen volgend jaar - naast Saksen-Anhalt en Mecklenburg-Voorpommen vinden die ook plaats in Rijnland-Palts en Baden-Württemberg - de grootste partij wordt. "We willen de bepalende kracht in het land blijven", zei hij op de persconferentie die volgde op een topoverleg van het CDU/CSU-bestuur op zondag.

Vorige week gingen er in de CDU/CSU stemmen op om anders met de rechts-radicale AfD om te gaan, omdat uitsluiting de partij alleen maar groter zou hebben gemaakt. Zij pleitten voor een 'normalisering' in de omgang met de AfD. Daarmee trokken ze het 'Unvereinbarkeitsbeschluss' van de partij uit 2018 in twijfel, toen de CDU/CSU bepaalde niet met de AfD samen te werken.

'Weerbare democratie'

Maar een koerswijziging in de houding ten opzichte van de AfD is niet aan de orde, heeft Merz vanmorgen duidelijk gemaakt. "De AfD wil ons vernietigen, ze wil een ander land." Van een Brandmauer (brandmuur, een cordon sanitaire) wilde Merz niet spreken. "Dat is niet ons taalgebruik." Maar met de AfD valt niet samen te werken. De verschillen tussen de CDU/CSU en de AfD gaan niet over details, maar over fundamentele politieke overtuigingen, aldus de kanselier. "De AfD trekt niet alleen het beleid van de afgelopen 10 jaar in twijfel, maar ook de fundamentele beslissingen van de Bondsrepubliek zoals die sinds 1949 zijn genomen en die wij mede hebben gevormd."

Merz wil dat zijn partij zich de komende tijd zeer duidelijk afbakent van de AfD en "succesvol regeringswerk" laten zien. Dat moet coalitiepartner SPD ook doen, aldus de kanselier. "Als wij samen succesvol regeren, dan is er geen zogenaamde Alternative für Deutschland meer nodig." De AfD wil het land alleen maar verdelen, "daar zetten wij een nieuwe eenheid van Duitsland tegenover".

Merz sprak over de verschillende gevaren die de Duitse veiligheid en economie bedreigen, zoals de importheffingen van de VS en de toenemende hybride aanvallen tegen Duitsland in de vorm van spionage, sabotage, cyberaanvallen en desinformatie. Die komen zowel van binnen als van buiten Duitsland. "Maar waar ze ook vandaan komen, we moeten laten zien dat we een weerbare democratie zijn." 

AfD uitsluiten steeds moeilijker

De AfD geldt in Duitsland als extreem-rechtse partij. De binnenlandse veiligheidsdienst Verfassungsschutz oordeelde in mei na jarenlang grondig onderzoek dat de partij een etnisch volksbegrip heeft dat niet strookt met de vrije democratische Duitse rechtsorde, omdat het gericht is op uitsluiting en ongelijke behandeling van bepaalde bevolkingsgroepen. Concreet gaat het daarbij om Duitse staatsburgers met een migratie-achtergrond uit moslimlanden. De AfD voert voortdurend hetze tegen vluchtelingen en migranten en versterkt zo de angst tegen deze groepen, aldus de Verfassunggschutz. Al langer wordt er in Duitsland over gedebatteerd de AfD te verbieden, maar daarvoor gelden strenge regels en er is veel verdeeldheid over zo'n maatregel.

In de praktijk wordt het uitsluiten van de AfD steeds moeilijker. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in Noordrijn-Westfalen in september won de partij flink. Het leidde er in de West-Duitse deelstaat niet toe dat de AfD burgemeesterskandidaten kon leveren. Maar in verschillende Oost-Duitse deelstaten zijn de afgelopen jaren wel AfD-burgemeesters en regiobestuurders gekozen. Dat maakt het voor de andere partijen op lokaal niveau vrijwel onmogelijk de partij te negeren. Op regionaal niveau, dus in de deelstaatpolitiek, houden de andere partijen wel vast aan hun besluit niet met de AfD samen te werken. Dat maakte coalitievorming vorig jaar in Saksen, Thüringen en Brandenburg heel lastig en belooft ook volgend jaar in Saksen-Anhalt en Mecklenburg-Voorpommeren een probleem te worden.

Migratie als 'probleem in het stadsbeeld'

Merz werd vanmorgen tijdens de persconferentie ook gevraagd naar zijn omstreden uitspraken over migratie van vorige week. Tijdens een bezoek aan de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg omschreef hij migratie als 'probleem in het stadsbeeld'. Gevraagd naar zijn strategie ten opzichte van de steeds sterker wordende AfD verwees hij toen naar het migratiebeleid van zijn regering en zei dat die daar al "zeer ver" mee is. "Maar we hebben natuurlijk altijd in het stadsbeeld nog dit probleem en daarom is de minister van Binnenlandse Zaken er mee bezig nu ook gedwongen terugkeer op grote schaal mogelijk te maken", zei Merz vorige week.

Daarop kwam veel kritiek, velen zien Merz' uitspraak als een afwijzing van migranten. Verschillende politici distantieerden zich van zijn woordkeuze - onder wie CDU-burgemeester van Berlijn Wegner - en eisten excuses. In Berlijn gingen zondag rond de 2.000 mensen de straat op en protesteerden met lichtjes tegen Merz' uitspraken, onder het motto: 'Brandmuur omhoog! Wij zij het stadsbeeld!' Maar Merz neemt niets terug van zijn woorden, zei hij vanmorgen. "Integendeel, ik benadruk het nog een keer." Vraag het in je eigen omgeving, vraag het aan je dochters, zei de kanselier: "Allemaal bevestigen ze dat het een probleem is - zeker als het donker wordt." Het gaat om de veiligheid in de publieke ruimte, aldus Merz. Alleen als die gegarandeerd is, vinden mensen ook weer "hun vetrouwen in de politieke partijen terug". 

De kritiek op Merz was echter niet gericht op zijn beleid om voor meer veiligheid te zorgen, maar op zijn woordkeus, aldus partijgenoot Wegner. "Criminaliteit moet je nooit met een gevoel beantwoorden, maar altijd met duidelijke cijfers", zei de Berlijnse burgemeester. Zulke algemene uitspraken over migratie als Merz deed, vindt Wegner "verkeerd". De regeringsadviseur voor integratie Pawlik (SPD) waarschuwt voor nog meer polarisatie in de samenleving door "overhaaste populistische reacties". Het grootste deel van de mensen die de afgelopen decennia naar Duitsland zijn gekomen, is volgens haar goed geïntegreerd en identificeert zich met Duitsland. "We moeten oppassen dat we dat niet kapot maken."

 

 

 

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door tagesschau (@tagesschau)