Achtergrond

De Europese verkiezingen hebben voor een verschuiving in het Duitse partijenlandschap gezorgd. En welke rol moet Duitsland in Europa spelen? Daarover praat Marja Verburg in deze podcastaflevering met Ton Nijhuis, directeur van het Duitsland Instituut Amsterdam.

Voor het eerst sinds 1960 werd zaterdag de voetbalwedstrijd Noord-Nederland tegen Noord-Duitsland gespeeld in het stadion van FC Emmen. Het is de nieuwste poging om twee buren met elkaar te verbinden. Een moeilijke weg over de barrières van taal en cultuur.

Minister Seehofer (CSU) van Binnenlandse Zaken gaat uit van een extreem-rechts motief bij de moord op CDU-politicus Walter Lübcke begin juni. Dat zei hij op een speciale persconferentie over de zaak dinsdagmiddag. Voor de moord is verdachte Stephan E. opgepakt, die contacten in extreem-rechtse kringen had. Onderzoekers waarschuwen voor een verhoogd risico op extreem-rechtse terreur in Duitsland de komende maanden.

De discussie over de omgang met koloniaal erfgoed in Duitsland zorgt ervoor dat musea kritisch naar hun collecties moeten kijken. De Nederlandse Léontine Meijer-van Mensch, directeur van drie volkenkundige musea in het Oost-Duitse Saksen, is daar juist blij mee. “Meer onderzoek is broodnodig.”

Duitse musea liggen er vol mee; koloniale objecten. De grootste collectie ‘roofkunst’, die van het etnologische Museum, verhuist volgend jaar naar een nieuw, omstreden onderkomen in hartje Berlijn. Daarmee laait de discussie op over de omgang met etnologische werken. Prangende vraag: moet het koloniale erfgoed niet terug naar het land van herkomst?

Eindelijk een zakelijke inkijk, verzuchten bezoekers in het gastenboek. Maar hoe objectief 'Ost-Berlin, die halbe Hauptstadt' in het Berlijnse museum Ephraim-Palais ook mag zijn, de blik waarmee gewezen Oost-Berlijners er naar kijken – 30 jaar na de val van de Muur - blijft heel verschillend gekleurd. “Het was een dictatuur ja, maar het werkte wel.”

De verkiezingen voor het Europees Parlement laten grote verschuivingen in het Duitse partijenlandschap zien. De Groenen zijn de tweede partij geworden, de SPD en de CDU verliezen flink en de AfD is in twee Oost-Duitse deelstaten als grootste uit de bus gekomen.

Met een pennenstreek ondertekende Konrad Adenauer op 23 mei 1949 het Duitse Grundgesetz. Wat bedoeld was als tijdelijke grondwet tot de Duitse hereniging, houdt het land nu al 70 jaar op democratische koers. De bondspresident viert dat vandaag op z'n Duits: met een Kaffeetafel, waarvoor hij burgers heeft uitgenodigd op zijn paleis Bellevue. Ook kanselier Merkel schuift aan voor dit feestje.

De burgers van de EU kiezen deze week een nieuw Europees Parlement. De verwachting is dat rechts-populistische partijen meer zetels winnen. In deze podcast-aflevering praat Marja Verburg met René Cuperus over populisme in Duitsland en Europa.

Paweł Machcewicz was oprichter en directeur van het Museum van de Tweede Wereldoorlog in Gdansk, toen hij in 2017 door de rechts-conservatieve Poolse regering werd ontslagen. “Vier jaar geleden was ik burger in een democratie. Dat veranderde van de ene op de andere dag”, zegt de gewezen directeur. In Amsterdam sprak hij donderdag over de strijd die hij nog steeds voor zijn museum voert. Bekijk ook de livestream van het gesprek onderaan dit artikel.